جابه جایی هدفمند و گسترده افراد طالبان در موسسات کمک رسان داخلی و خارجی در افغانستان
مداخله گسترده طالبان در امور کمک‌رسانی در موسسه‌های داخلی و خارجی از نگرانی‌های جدی کشورهای کمک‌کننده در نزدیک به سه سال گذشته بوده است.
روزنامه 8 صبخ به نقل از منابع خود نوشت؛ طالبان در مدت بیش از دو سال گذشته به‌صورت سیستماتیک، هدفمند و ماهرانه افراد و ابسته به خود را در برخی از نهادهای مددرسان جابه‌جا کرده‌اند. طالبان اما مداخله در امور کاری نهادهای کمک‌کننده را رد کرده‌اند. این در حالی است که به‌تازه‌گی وزارت اقتصاد تحت کنترل این گروه به تمام موسسه‌های داخلی و خارجی دستور داده است که یک نماینده ناظر این وزارت را در انجام مراحل تدارکاتی دعوت کنند. با این حال، منابع می‌گویند که پیش از این دستور طالبان، چنین حکمی از سوی این گروه اجرا می‌شد. به گفته منابع، طالبان خواستار تعیین نماینده در روند امتحان موسسه‌های داخلی و خارجی نیز شده‌اند. یک منبع مدعی است که در یک مورد تنها «سهم مدیر زراعت طالبان» در یک ولسوالی در یکی از موسسه‌ها برای اخذ کمک‌ها 70 نفر بوده است. همزمان کمیته سویدن برای افغانستان اعلام کرده که فعالیت‌های خود را به دلیل افزایش فشار طالبان و امنیت کارکنانش متوقف کرده است.
به دنبال نگرانی‌ها از افزایش مداخله طالبان در روند کاری و توزیع کمک‌های بشردوستانه در افغانستان، این گروه دستور نظارت بر روند تدارکاتی نهادهای مددرسان را صادر کرده است. طالبان مدعی شده‌اند که موسسه‌ها خلاف دستور وزارت اقتصاد این گروه کارهای‌شان را پیش می‌بردند.
وزارت اقتصاد تحت کنترل طالبان هفته گذشته با صدور مکتوبی عنوانی موسسه‌های داخلی و خارجی، دستور داد که یک نماینده این وزارت را در انجام مراحل تدارکاتی خود به‌عنوان ناظر دعوت کنند. در مکتوب وزارت اقتصاد تحت مدیریت طالبان ادعا شده که پیش از این، نهادها به‌گونه خودسرانه و خلاف دستور این وزارت مراحل تدارکاتی خود را پیش می‌بردند.
در همین حال، شماری از کارمندان موسسه‌ها که نمی‌خواهند هویت‌شان فاش شود، این اقدام طالبان را مداخله مستقیم و علنی در امور کمک‌های بشردوستانه توصیف می‌کنند. به گفته این کارمندان، هرچند که مداخله طالبان به شکل اعلان نشده قبلاً به‌طور گسترده وجود داشته است، اما این دستور فشارهای جنگ‌جویان و مقام‌های این گروه را در امور کمک‌رسانی جدی‌تر می‌سازد.
منابع تایید می‌کنند که پیش از صدور مکتوب وزارت اقتصاد تحت کنترل طالبان مبنی بر تعیین نماینده ناظر در کارهای تدارکاتی موسسه‌های داخلی و خارجی، مداخله طالبان به شکل اعلان نشده جریان داشته است.
این منابع می‌افزایند که مداخله طالبان در روند استخدام کارمندان موسسه‌ها تشدید یافته و این گروه اصرار دارد که نماینده آن در کمیته امتحانات نهادهای مددرسان حضور داشته باشد. به گفته منابع، «فیصله وزارت اقتصاد [تحت کنترل طالبان] خیلی پیش‌تر از این مکتوب همین بود. حتا اصرار دارند که در پروسه امتحان هم حاضر باشند. مداخله در استخدام خیلی زیاد شده است.»
منابع تاکید می‌ورزند که مداخله طالبان در امور کاری موسسه‌ها به یک امر عادی تبدیل شده است. به گفته آنان، برخی از موسسه‌ها مکلفند که افراد فرمایشی طالبان را در نهادهای خود استخدام کنند. براساس ادعای منابع، موسسه‌ها بدون اخذ امتحان، افراد فرمایشی طالبان را استخدام می‌کنند.
یک منبع معتبر در یکی از موسسه‌ها که نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود می‌گوید: «چندی قبل، دو بست در یکی از موسسه‌ها به اعلان رفته بود. امتحان دو بار به تعویق افتاد، در اخیر هم گفته بودند که نفر رییس اقتصاد طالبان تعیین شده و نیاز به امتحان نیست.» به دلیل نگرانی از بازجویی طالبان، نام ولسوالی و ولایت در گزارش ذکر نشده است.
در کنار مداخله طالبان در امور استخدام، توزیع کمک‌ها و تشخیص فهرست نیازمندان، برخی از موسسه‌ها در تبانی با طالبان کار می‌کنند. منابع معتبر می‌گویند که این موسسه‌ها در هماهنگی با طالبان به‌گونه مشترک کمک‌های بشردوستانه را حیف‌ومیل می‌کنند.
یک منبع آگاه در یکی از موسسه‌ها به روزنامه 8صبح ادعا می‌کند: «عده‌ای از موسسه‌های داخلی روی این‌ها [طالبان] را شسته‌اند. چندی پیش، یک موسسه داخلی که از برادران وردک است هفتاد سهمیه تنها به مدیر زراعت یک ولسوالی داده بود. وقتی کارمندان موسسه و طالبان از یک طیفند، گپ همین می‌شود.»
منابعی که نمی‌خواهند نام‌های‌شان در گزارش ذکر شود، تاکید می‌ورزند که یک نوع تعامل بسیار زشت میان برخی از موسسه‌ها و طالبان به‌وجود آمده است. به گفته او، در نتیجه این تعامل زشت، دو طرف به‌صورت مشترک به «داد کمک‌های بشری می‌رسند.» یکی از این منابع تصریح می‌کند: «وقتی کارمندان موسسه‌ها را آن‌ها [طالبان] تعیین می‌کنند، پس این کارمندان زیر امرشان هستند.»
یک منبع دیگر از هم‌سویی مسوولان برخی از موسسه‌ها با طالبان نیز ابراز نگرانی می‌کند. به گفته او، عده‌ای از افراد در نهادهای مددرسان فکر و برنامه طالبانی دارند؛ چون از سوی این گروه استخدام شده‌اند. او می‌افزاید: «در برخی جلسات، مسوولان بسیاری از موسسه‌ها فکر و برنامه‌شان فکس [طالب] است.»
همزمان با این، کمیته سویدن برای افغانستان اعلام کرده که به دلیل افزایش فشار طالبان و امنیت کارکنانش، فعالیت‌های خود را در افغانستان از روز جمعه، 25 حوت، متوقف کرده است. این کمیته پس از سوزاندن قرآن در سویدن تحت فشار طالبان قرار داشته است.
آندریاس استفانسون، رییس عمومی کمیته سویدن، در گفت‌وگویی با رادیو سویدن گفته است: «از زمان به آتش کشیده شدن قرآن در استکهلم تا کنون، کمیته سویدن با کمک‌های ویژه محلی و منطقه‌ای در چندین مکان به کار خود ادامه داد، اما اکنون از سوی طالبان پیام‌های قوی دریافت شده است.»
این در حالی است که برخی از نهادهای تحقیقی خارجی بارها از مداخله و دستبرد طالبان در کمک‌های بشردوستانه هشدار داده‌اند. به گفته این نهادها، طالبان با ایجاد موسسه‌های تقلبی غیردولتی به دنبال بهره‌برداری از کمک‌های بین‌المللی هستند.
اداره بازرس ویژه ایالات متحده امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) با نشر گزارش‌های متعدد هشدار داده که طالبان از کمک‌های بشردوستانه با ایجاد موسسه‌های غیردولتی و گماشتن افراد خود بهره‌برداری می‌کنند.
سیگار قبل از این، در گزارشی دریافته که طالبان از برنامه‌های آموزشی‌ای که توسط امریکا تمویل می‌شود از طریق عواید مالیاتی و روش‌های بدتر مانند ایجاد موسسه‌های غیردولتی تقلبی و اخاذی بهره‌برداری می‌کنند. در گزارش آمده است که طالبان از طریق نفوذ در موسسه‌ها کمک‌های بین‌المللی را به‌دست می‌آورند و این کمک‌ها را به‌صورت غیرمستقیم مدیریت می‌کنند.
در گزارش سیگار آمده است که طالبان بدون هماهنگی از دفترهای نهادهای مددرسان بازدید می‌کنند. اسناد و مدارک قراردادهای منعقدشده بین سازمان‌های بین‌المللی و پیمان‌کاران را بررسی می‌کنند. همچنان، تقاضای مشارکت برای تصمیم‌گیری در مورد اجرای پروژه‌ها و نوع استخدام افراد در این سازمان‌ها، مداخله‌های علنی این گروه در امور کاری موسسه‌های داخلی و خارجی خوانده شده است.
گفتنی است که وزارت اقتصاد تحت کنترل طالبان آمار داده است که در حال حاضر دو هزار و 393 نهاد غیردولتی (NGO) در این نهاد ثبت و راجستر است که از این میان 272 نهاد آن خارجی‌اند.