محمدرضا عارف که روز گذشته در نشست هماهنگی امور افغانستان صحبت می‌کرد، با اشاره به مشترکات گسترده فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و همزبانی میان دو کشور همسایه، اظهار داشت: «مایهٔ افتخار ماست که در طول دهه‌ها از برادران افغانستانی که زیر فشار و ظلم تفکرات کمونیستی و امپریالیستی قرار داشتند، میزبانی کردیم. موضع جمهوری اسلامی ایران همیشه روشن بوده و آن این که با وجود مشکلات داخلی، در زمان‌های بحرانی در کنار مردم افغانستان بایستیم.»

معاون اول رئیس‌جمهور ایران افزود که کشورش همواره رویکرد پذیرش مهاجران افغانستانی را دنبال کرده است و اگر گاهی تنش یا خللی در روابط دو کشور پیش آمده، به دلیل شرایط حاکم بر افغانستان بوده است. او گفت: «جریان تحولات اخیر نشان می‌دهد که زمینهٔ بهبود روابط در عرصه‌های مختلف فراهم شده و هم در سطح دولتی و هم غیردولتی در افغانستان آمادگی‌های تازه‌ای به‌وجود آمده است.»

عارف همچنان تأکید کرد که رهبری حاکم در افغانستان ارادهٔ جدی برای گسترش همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران دارد. به گفتهٔ او، میزان تعاملات و پیام‌های رد و بدل‌شده در یک سال گذشته نشان‌دهندهٔ نگاه جدید افغانستان در جهت تعمیق روابط با ایران است. وی افزود: «گسترش و تقویت همکاری‌های همه‌جانبه می‌تواند به رفع موانع و ایجاد تفاهمات بیشتر میان دو کشور کمک کند.»

معاون اول رئیس‌جمهور ایران با تأکید بر اینکه دولت چهاردهم تقویت مناسبات با همسایگان را با محوریت سازوکارهای منطقه‌ای دنبال کرده است، گفت: «در این مسیر پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و نگاه ما مبتنی بر مشارکت است. باور داریم که دستاوردهای فنی، صنعتی و خدماتی ایران را می‌توانیم با سهولت در اختیار همسایگان قرار دهیم و در مقابل، نیازهای کشور را نیز از طریق آنان تأمین کنیم.»

عارف با اشاره به اشتراکات گسترده فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و زبانی میان ایران و افغانستان، اظهار داشت که ایران در چهار دهه گذشته میزبان میلیون‌ها شهروند افغانستان بوده است. او افزود: «ما افتخار می‌کنیم که در زمان فشار تفکرات کمونیستی و امپریالیستی بر مردم افغانستان، کنار برادران افغانستانی ایستادیم. موضع ایران همواره روشن بوده است: کمک به مردم افغانستان در روزهای دشوار، باوجود مشکلات داخلی خودمان.»

وی گفت که سیاست تهران همواره پذیرش مهاجران افغانستانی بوده و اگر گاهی خللی در روابط ایجاد شده، ناشی از شرایط حاکم در افغانستان بوده است. او افزود که روند تحولات اخیر نشان می‌دهد زمینهٔ تقویت همکاری‌ها میان دو کشور فراهم شده و در سطوح دولتی و غیردولتی در افغانستان آمادگی برای گسترش روابط به‌وجود آمده است.

عارف گفت پیام‌ها و میزان مبادلات یک سال گذشته نشان می‌دهد که رهبری افغانستان رویکرد تازه‌ای برای تعمیق روابط با ایران اتخاذ کرده است. او تصریح کرد: «گسترش همکاری‌های همه‌جانبه می‌تواند به رفع موانع و ایجاد تفاهم بیشتر میان دو کشور کمک کند.»

او همچنین تقویت روابط بخش خصوصی دو کشور را ضروری دانست و گفت: «راهبرد توسعه بخش خصوصی باید در تمام عرصه‌ها دنبال شود و کیفیت تولیدات صادراتی ایران نیز باید حفظ گردد.»

معاون اول رئیس‌جمهور ایران تأکید کرد که توسعه همکاری‌ها با افغانستان بخشی از سیاست همسایگی دولت چهاردهم است. او نقش هماهنگی دستگاه‌های مختلف، به‌ویژه وزارت خارجه را مهم خواند و افزود که کمیسیون‌های مشترک همکاری باید فعال‌تر عمل کنند.

عارف همچنین بر مدیریت واحد مرزها تأکید کرد و گفت وزارت امور اقتصادی و دارایی در این زمینه برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام می‌دهد.

وی تقویت روابط فرهنگی، علمی، فناوری و آموزشی با افغانستان را یکی از محورهای کلیدی همکاری‌ها دانست و ادامه داد که همکاری‌های علمی باید به همکاری‌های فرهنگی نیز گسترش یابد.

او توسعه همکاری‌ها در بخش‌های صنعتی، معدنی، کشاورزی و ایجاد خطوط ریلی را از اولویت‌های مهم روابط دو کشور عنوان کرد و گفت موقعیت جغرافیایی ایران در مسیر کریدورهای منطقه‌ای می‌تواند به افغانستان برای دسترسی به جهان و آب‌های آزاد کمک کند.

عارف به وزارت داخله ایران دستور داد برنامه‌ای جامع برای مدیریت امور مهاجران و سرمایه‌گذاران افغانستانی تدوین کند. او افزود: «افغانستانی‌ها به دلیل اشتراکات فرهنگی و زبانی، ایران را یکی از گزینه‌های نخست برای سرمایه‌گذاری می‌دانند و ورود سرمایه‌گذاران می‌تواند بخشی از چالش‌ها را حل کند.»

وی همچنان گفت مسئلهٔ آب و حقابه در کنار سایر موضوعات همکاری باید به‌صورت جدی پیگیری شود.

در پایان، معاون اول رئیس‌جمهور ایران دستور داد که کمیسیون مشترک همکاری‌ها و وزارت خارجه برنامهٔ جامع توسعه همکاری‌های ایران و افغانستان را تهیه کنند. قرار است نهادهای مرتبط پیشنهادهای تخصصی خود را ارسال کنند تا این برنامه طی یک ماه نهایی شده و نقشهٔ راه همکاری‌های دو کشور قرار گیرد.