
نخست وزیر ایتالیا خواستار رهایی اروپا از وابستگی امنیتی به آمریکا شد.
جورجیا ملونی نخستوزیر ایتالیا خواستار رهایی کشورهای اروپایی از وابستگی امنیتی به واشنگتن و پرداختن بهای استقلال از ایالات متحده شد. ملونی روز یکشنبه در جریان یک نشست محلی خاطرنشان کرد: دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا با صراحت اعلام کرده است که ایالات متحده قصد دارد خود را کنار بکشد و اروپاییها باید خود را برای دفاع سازماندهی کنند و این به معنای سلامی دوباره به اروپای (مستقل و آزاد) است. به مدت هشتاد سال، ما امنیت خود را به آمریکا واگذار کردیم و وانمود کردیم که این کار رایگان است، اما بهایی داشت و بهایش، شرطی شدن ما بود. اکنون ما باید بهای آزادی خود را بپردازیم.
این مقام ارشد ایتالیایی، استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا را بیدارباشی برای اروپا توصیف کرد و افزود: ما ایتالیایی میخواهیم که به شرکای خود وفادار باشد اما تحت نفوذ هیچکس قرار نگیرد.
در ماههای اخیر، جورجیا ملونی بارها تأکید کرده است که اروپا باید از وابستگی امنیتی به ایالات متحده رها شود. به نظر میرسد درخواست نخستوزیر ایتالیا برای بازیابی استقلال امنیتی کشورهای اروپایی با توجه به تغییر راهبرد امنیتی آمریکا در دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ به خصوص پس از انتشار سند راهبرد امنیت ملی جدید آمریکا و احتمال عقبنشینی واشنگتن از تعهدات دفاعی درقبال اروپا مطرح شده است. او معتقد است ادامه وابستگی به آمریکا هزینههای سیاسی و راهبردی سنگینی دارد و اروپا باید بهای آزادی و استقلال خود را بپردازد.
این موضعگیری در شرایطی مطرح شده که روابط میان واشنگتن و بروکسل دچار تنشهای تازهای شده است. ملونی به این واقعیت تلخ برای اروپا اشاره کرده که طی هشتاد سال گذشته کشورهای اروپایی امنیت خود را به آمریکا واگذار کرده و این تصور وجود داشته که این حمایت رایگان است، اما در واقع بهایی سنگین داشته و آن بها، شرطی شدن و وابستگی سیاسی و راهبردی اروپا بوده است.
دلایل این موضعگیری را میتوان در چند محور اصلی بررسی کرد. مسئله نخست تغییر راهبرد امنیت ملی آمریکا که توسط دولت ترامپ اعلام شد. این راهبرد به صراحت بیان میکند که ایالات متحده قصد دارد بار مسئولیت دفاع از اروپا را کاهش دهد و کشورهای اروپایی باید خود را برای دفاع مستقل سازماندهی کنند. چنین رویکردی برای سران اروپایی به منزله زنگ خطری جدی است، زیرا نشان میدهد که دیگر نمیتوانند به همان سطح از تعهدات آمریکا در قبال امنیت اروپا تکیه کنند.
مسئله دوم اختلافات اروپا و آمریکا بر سر جنگ اوکراین است. واشنگتن در دور دوم ریاستجمهوری دونالد ترامپ چند بار خواستار مصالحه کییف با مسکو شده است، اما اروپاییها این طرح را به منزله تحمیل خواستههای روسیه دانسته و با آن مخالفت کردهاند. همین امر در کنار وعدههای اروپا برای تداوم حمایت نظامی و اقتصادی از کییف، موجب تشویق ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهور اوکراین برای مقاومت در برابر خواسته ترامپ برای پذیرش طرح صلح 28 مادهای او شده است. این اختلاف دیدگاه نشان داد که منافع امنیتی اروپا همیشه با سیاستهای آمریکا همسو نیست و تداوم وابستگی میتواند اروپا را در موقعیتهای دشوار قرار دهد.
مسئله سوم اینکه، ملونی بر این نکته تأکید کرده که استقلال امنیتی اروپا نه تنها یک ضرورت راهبردی بلکه یک انتخاب تاریخی است. او میگوید آزادی بهایی دارد و اروپا باید آماده پرداخت آن باشد. این سخنان بازتابی از نگرانیهای گستردهتر در میان سران اروپایی است که معتقدند وابستگی بیش از حد به آمریکا توان تصمیمگیری مستقل اروپا را محدود کرده و آن را در برابر تغییرات سیاسی در واشنگتن آسیبپذیر ساخته است.
اما پیامدهای تلاش اروپا برای رهایی از وابستگی امنیتی به آمریکا نیز قابل توجه است. نخستین پیامد، افزایش هزینههای دفاعی کشورهای اروپایی خواهد بود. استقلال امنیتی به معنای سرمایهگذاری گسترده در صنایع دفاعی، افزایش بودجه نظامی و ایجاد ساختارهای مشترک دفاعی در سطح اتحادیه اروپا است. این امر میتواند فشار اقتصادی بر دولتها وارد کند، اما در بلندمدت به تقویت توان بازدارندگی اروپا منجر خواهد شد.
دومین پیامد، تغییر در روابط فراآتلانتیک است. اگر اروپا مسیر استقلال امنیتی را جدی دنبال کند، روابط سنتی با آمریکا دچار بازتعریف خواهد شد. این تغییر میتواند به کاهش نفوذ واشنگتن در اروپا بیانجامد و زمینهساز شکلگیری یک نظم امنیتی جدید در قاره شود.
پیامد سوم، افزایش انسجام داخلی اتحادیه اروپا است. وابستگی به آمریکا در مواردی موجب اختلاف میان کشورهای اروپایی شده است، زیرا برخی دولتها بیش از دیگران به حمایت واشنگتن تکیه دارند. اما تلاش برای استقلال امنیتی میتواند اتحادیه اروپا را به سمت همکاریهای گستردهتر سوق دهد و زمینهساز ایجاد یک سیاست دفاعی مشترک شود. همچنین، این روند میتواند جایگاه اروپا را در نظام بینالملل ارتقا دهد و آن را به یک بازیگر مستقل و قدرتمند بدل کند که قادر است بدون اتکا به آمریکا منافع خود را پیگیری کند.
در انتها باید گفت که سخنان ملونی بازتابی از یک واقعیت ژئوپولیتیک است: جهان در حال گذار به نظم جدیدی است که در آن قدرتهای بزرگ به دنبال کاهش تعهدات خارجی خود هستند. اروپا اگر میخواهد در این نظم جدید جایگاه مستقل و مؤثری داشته باشد، ناگزیر است از سایه امنیتی آمریکا خارج شود و بهای استقلال امنیتی و نظامی خود را بپردازد. این مسیر دشوار و پرهزینه خواهد بود، اما میتواند آیندهای متفاوت برای قاره سبز به خصوص از جنبه امنیتی و نظامی رقم بزند.