عصمت حضرت معصومه سلام الله علیها

<p style="text-align: justify;"><strong>تعریف عصمت: </strong>«صفة للانسان یمتنع بسببها من فعل المعاصی و لایمتنع منعه بدونها...» [1]<br /> عصمت به نیروی بازدارنده از معصیت و گناه گفته می‌شود که وصف انسان است و انسان به وسیله آن از معاصی دوری می‌کند. مراحلی از عصمت قابل دسترسی و اکتسابی است. یعنی در تمام انسانها بالذات این استعداد وجود دارد که به این مقام برسند و در مرحله‌ای از معنویت قرار بگیرند که از تمام معاصی پرهیز کنند و ارتقاء معنوی داشته باشند و لازمه رسیدن به این مقام نیز پرهیز از گناهان کبیره و صغیره و مراقبت دائمی است. و این مقام نیز مثل سایر مقامات معنوی دارای مراتب و مدارج است، عالی‌ترین درجه عصمت در انبیاء الهی [2] و اولیاء و اوصیای آنهاست و این نیروی معنوی در آنها در مرتبه‌ای افزون ازتمام انسانهاست، و از عقاید شیعه اثنی عشری که قائل به امامت دوازده امام به عنوان جانشین پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ هستند این است که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ و جانشینانش دارای مقام عصمت ذاتی فوق‌العاده‌ هستند که از هر خطائی مصون و محفوظند.[3]<br /> عصمتی که در امامت و نبوت وجود دارد غیر از عصمتی است که افراد عادی کسب می‌کنند، و در کسب آن مراقبت و مواظبت خاص می‌نمایند. شیعه درباره عصمت مربوط به امامت قائل به این است که 14 معصوم که عبارت از شخص پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ و دخترش فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ و علی بن ابیطالب همسر زهرا و امام حسن و امام حسین  ـ علیهم السلام ـ از عصمت الهی برخوردارند و از اولاد امام حسین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و حجة ابن الحسن  ـ علیهم السّلام ـ از این عصمت که عصمت الهی و لازمه امامت است و علمای علم کلام در این باره بحث‌های مفصلی نموده‌اند برخوردار هستند[4] عصمت نبوی براساس آیات قرآن ثابت می‌شود و عصمت دختر پیامبر نیز از آیه محکم قرآنی که معروف به آیه تطهیر است مسلم و اثبات شده است[5] که حدیث کساء درباره آنها از طریق شیعه و سنی نقل شده و متواتر است. براساس دلائل و براهین کلامی که متکلمین اقامه نموده‌اند قاعده لطف اقتضاء می‎کندکه امام معصوم باشد تا دین الهی مصون از خطا تا قیامت محفوظ باشد و سایر افراد جائزالخطاء هستند.[6] و معصومین که در بین شیعه معروف به چهارده معصوم هستند آن چهارده نور پاکی هستند که اسم مبارکشان مقدم شد.<br /> بنابراین حضرت فاطمه معصومه ـ سلام الله علیها ـ دختر امام موسی کاظم  ـ علیه السّلام ـ در زمره آن معصومین چهارده‌گانه مورد نظر تشیع نیست و عصمتی که آن حضرت و سایر امام‌زاد‌ه‌گان از قبیل عباس بن علی  ـ علیه السّلام ـ و حضرت زینب کبری ـ سلام الله علیها ـ برخوردارند غیر از عصمتی است که به سبب نص پیامبر اکرم و دلالت تصریحی و تأویلی قرآن اثبات می‌شود.[7] عصمت آنها (حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ و امثال او) علاوه بر طهارت ذاتی و استعداد ذاتی که داشتند برای اکتساب و پذیرش عصمتی که به سبب اطاعت از عصمت امام معصوم حاصل می‌شود) غیر از عصمتی است که از طرف خداوند به انبیای الهی و اوصیای آنها به خاطر ظرفیتشان عنایت فرموده‌ چنانکه آن حضرت نیز برخوردار از مرتبه‌ای از عصمت اکتسابی و دارای مقام شفاعت در نزد خداوند و صاحب کرامات عالیه‌ای است که با تمسک به ولایت و اطاعت از امامت آن را خداوند به آن حضرت اعطاء نموده است.<br /> <br /> <strong>پی نوشت ها:</strong><br /> [1]  . کمال‌الدین میثم بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، چاپ دوم، قم، مکتبه آیت الله العظمی المرعشی النجفی، 1406، ص 125.<br /> [2]  . علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، چاپ پنجم، تهران، رجاء  امیرکبیر، 1370، ج 1، ص 192 و ج 2، ص 187. مرحوم علامه در ج 4 در اثبات عصمت اولوالامر (ائمه اثنی‎عشر) ادله متقن آورده است. ص 570.<br /> [3]  . محمدحسین‌ آل کاشف الغطاء، اصل الشیعه و اصولها، چاپ اول، بیروت، مؤسسه اعلمی للمطبوعات. 1402، ص 6 ـ 63ـ 59 و میثم بحرانی، پیشین، ص 126.<br /> [4]  . اقتباس از میثم بحرانی، «پیشین»، ص 180-177؛ علامه حلی، باب حادی عشر، ترجمه شرح محمدتقی محمدی، قم، 1365، ص 298.<br /> [5]  . انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یُطهرکم تطهیراً...، احزاب 23.<br /> [6]  . میثم بحرانی، «پیشین»، ص 177.<br /> [7]  . علامه طباطبائی در میزان «پیشین» ج 4، ص 570 عصمت ائمه را با استناد عقلی  نقلی و استشهاد به آیات قرآن از آیه «اطیعو الله و اطیعو الرسول» به اثبات رسانده است.</p>