انتخابات پرماجرا، پیمان های پرتنش و طالبان پرکار در افغانستان 2014

<p style="text-align: justify;">سال 2014 میلادی برای افغانستان، یکی از مهم‌ترین سال‎ها بود که امنیت، اقتصاد، انتقال قدرت نظامی، برگزاری انتخابات، امضای پیمان امنیتی و خروج نظامیان خارجی به اهمیت آن افزوده است.<br /> حوادث طبیعی، رویدادهای امنیتی و نظامی، روابط خارجی، تحولات و انتقالات سیاسی وضعیت اقتصادی در سال 2014 میلادی در افغانستان تمام این موارد را در زیر به طور اختصار بررسی می‎کنیم:<br /> <br /> <strong>2014؛ سال فرار سرمایه‎ها</strong><br /> سرمایه‎گذاری و افزایش آن در سال‎های پیش از سال 2014 میلادی در کشور رُشد و افزایش چشم‎گیری داشت، اما بنابر دلائلی برگزاری انتقال قدرت از نظامیان خارجی به نیروهای داخلی، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و خروج نظامیان خارجی از افغانستان به این رشد سرمایه‎گذاری سایه افکند.<br /> سرمایه‎گذاران داخلی و خارجی معتقد بودند که خروج نظامیان خارجی و برگزاری انتخابات در افغانستان، چالش‎زا شده و زمینه تشدید خشونت‎ها، گسترش افراط و تقویت طالبان را در پی خواهد داشت.<br /> این همه اما و اگر سرمایه‎گذاران را به خروج سرمایه‎های خود از افغانستان واداشت و سایر سرمایه‎گذاران که خواستار سرمایه‎گذاری در کشور بودند را نیز از اقدام‎شان بازداشت.<br /> در این سال، صدها دفتر سرمایه‎گذاری بسته شد و صدها شرکت تولیدی به کار خود پایان دادند که سبب افزایش واردات با هزینه و قیمت بالا و صادرات ناچیز و بسیار اندک شد.<br /> با این وجود، خروج سرمایه‎ها زمینه‎ساز تقویت صفوف بیکاران شد و خط فقر به سراغ هر خانه و خانواده رفت، به طوری که هزاران کارگر در این سال بی‎کار شده و زمینه اشتغال مجدد را نیافتند.<br /> <br /> <strong>حوادث طبیعی همانند هیولا بیدار شد</strong><br /> سال 2014 میلادی یکی از سال‎های ناخوشا‎یند به لحاظ آفات طبیعی و قوه قاهره برای هموطنان برشمرده می‎شود که در آوان این سال جان صدها زن و کودک، پیر و جوان را در گوشه گوشه‎ی کشور گرفت.<br /> رانش بی‎سابقه و هولناک منطقه «ارگو»ی ولایت «بدخشان» در شمال شرق، کشور را تکان داد و تمام مردم را دردمند و آشفته‎حال کرد.<br /> در این رانش زمین، 300 منزل مسکونی ویران شد و آمار تلفات آن نیز به مرز 2700 نفر از مجموع جمعیت 45 هزار نفری منطقه ارگو رسید که همین امر سبب کشانیدن پای مقام‎های ارشد دولتی و سرازیرشدن کمک‎های داخلی و خارجی به بازماندگان این رویداد نیز شد.<br /> سیلاب‎های وحشت‎ناک در ولایت‎های شمالی مانند «سرپل»، «فاریاب» و «جوزجان» نیز مشکل‎ساز شده و علاوه بر ویران شدن هزاران هکتار زمین کشاورزی و منازل مسکونی، جان حدود 90 نفر را گرفت.<br /> با آن‎که کمک‎ها به ولایت‎های آسیب دیده از ناحیه سیلاب رسید، اما این کمک‎ها نتوانست با تمام خسارات و آسیب‎های رسیده پاسخ‎گویی کند که به همین دلیل مهاجرت داخلی هزاران خانواده هموطن را به دنبال داشت.<br /> <br /> <strong>انتقال قدرت از نظامیان خارجی به نیروهای افغانستانی</strong><br /> با آغاز سال 2014 میلادی زمزمه‎های خروج نظامیان خارجی در این سال بیشتر از هر زمانی اوج گرفت و مسئله انتقال قدرت از نظامیان خارجی به نیروهای افغانستانی خبرساز شد.<br /> با تمام واهمه‎ها و بیم‎ها انتقال قدرت از نظامیان خارجی به نیروهای افغانستانی به صورت برنامه‎ریزی شده انجام شد و تمام بیم‎ها و واهمه‎های ناشی از اینکه نیروهای داخلی توان جنگی در برابر تروریست‎ها را ندارد خنثی و نابود شد.<br /> نیروهای داخلی با گرفتن مسئولیت بزرگترین پایگاه‎های نظامیان خارجی و دفاع و دفع حملات بزرگ و سازمان‎یافته تروریست‎ها اقتدار خود را به نمایش گذاشته و ثابت کردند که بدون حضور نظامیان خارجی توانایی دفاع از حریم افغانستان و تأمین امنیت را دارند.<br /> با انجام انتقال قدرت و مسئولیت‎های نظامی به نیروهای افغانستانی، اقتدار و قدرت این نیروها وِرد زبان عام و خاص شده و از ارشدترین مقام‎های دولتی تا پایین‎ترین غیرنظامی این نیروها را مورد ستایش و ستودن قرار دادند.<br /> <br /> <strong>برگزاری جنجالی‎ترین و طولانی‎ترین انتخابات دنیا</strong><br /> دنیا در سال 2014 میلادی طولانی‎ترین و جنجالی‎ترین انتخابات خود را در افغانستان تجربه کرد که این انتخابات نیز نتیجه مشخص و پذیرفتنی را به مردم نداد.<br /> انتخابات ریاست جمهوری در 16 حمل میان 9 کاندیدا برگزار شد و در دور اول هیچ کاندیدایی نتوانست 50+1 درصد آراء را به دست آورد و به این صورت این انتخابات به دور دوم کشیده شد.<br /> دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در 24 جوزا میان «محمد اشرف‎غنی» و «عبدالله عبدالله» برگزار شد و پیش از اعلام نتایج این انتخابات به دلیل نبود شفافیت در این روند، بی‎طرفی مسئولان کمیسیون‎های انتخاباتی و وجود تقلب‎های گسترده و سازمان‎یافته آن را جنجال‎ساز کرد.<br /> عبدالله و تیم انتخاباتی وی، پیش از اعلام نتیجه این انتخابات، تمام روند را تحریم کرد و سازمان ملل و آمریکا برای پایان جنجال‎ها و چالش‎های موجود در آن زمان وارد صحنه شد.<br /> پس از گفت‎وگوهای زیاد برای ایجاد دولتی که هر 2 تیم در آن سهیم باشند میان عبدالله، اشرف‎غنی، نماینده سازمان ملل و وزیر خارجه آمریکا، دولت‎مردان جدید در 7 ماه میزان مراسم تحلیف به‎جا آوردند.<br /> در مراسم تحلیف اشرف‎غنی به عنوان رئیس جمهور تحلیف انجام داد و متعاقب آن فرمان ایجاد سمت ریاست اجرایی را صادر کرد و در همان دقایق عبدالله با معاونان خود مراسم تحلیف را به جا آوردند.<br /> به این صورت، جنجالی‎ترین انتخابات دنیا پایان یافت و افغانستان نیز شاهد نخستین انتقال مسالمت‎آمیز قدرت از یک رئیس جمهور به رئیس جمهور دیگر شد.<br /> «حامد کرزی» رئیس جمهور پیشین کشورمان با وجود استقبال برای کناره‎گیری از قدرت نخستین رئیس جمهوری در تاریخ افغانستان است که از قدرت به طور مسالمت‎آمیز کنار رفت و اقتدار دولت‎مردان جدید را مبارک گفت.<br /> <br /> <strong>امضای پُرواکنش‎ترین پیمان‎ها</strong><br /> دولت جدید که در 7 ماه میزان با نام «وحدت ملی» تشکیل شد، «اشرف‎غنی» به عنوان فرد اول افغانستان دستور امضای پیمان‎های امنیتی کابل – واشنگتن و افغانستان ناتو را صادر کرد.<br /> این پیمان‎ها بنا به دستور اشرف‎غنی در 8 میزان از سوی «حنیف اتمر» مشاور امنیت ملی و «جیمز کیننگهام» سفیر آمریکا در کابل و «ماریتس یوخیمز» سفیر ناتو در کابل با برگزاری مراسمی امضا شد.<br /> بر اساس این پیمان‎ها، نظامیان خارجی به صورت کامل افغانستان را ترک نکرد و حدود 10 هزار نظامی خارجی به منظور آموزش‎دهی و مشاوره‎ به نیروهای افغانستان تا سال 2024 میلادی باقی خواهد ماند.<br /> این پیمان‎ها در حالی امضا شد که حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین کشور به دلیل بی‎اعتمادی که به غرب داشت امضا نکرد و امضای آن را مشروط به پذیرفتن شرایط خود مبنی براینکه نظامیان خارجی به غیرنظامیان حمله نکند، آمریکا برای آغاز گفت‎وگوهای صلح میان دولت افغانستان و طالبان دست به کار شود و همچنین غرب در انتخابات افغانستان مداخله نکند را به تأخیر انداخت.<br /> با امضای این پیمان‎ها، دولت‎های غربی عضو ناتو، آمریکا سازمان ملل متعهد به تداوم همکاری در بخش‎های مختلف از جمله همکاری نظامی، تأمین امنیت و حفاظت از سرحدات افغانستان شد که این تعهدات تاکنون جامه عمل نپوشیده است.<br /> <br /> <strong>خروج ناکام نظامیان خارجی پس از 13 سال حضور</strong><br /> در سال 2014 میلادی افغانستان شاهد خروج نظامیان صدها هزار نفری غرب پس از 13 سال حضور توأم با ناکامی در برابر تروریست‎ها بود.<br /> با آغاز این سال میلادی نظامیان خارجی به خروج خود قوت دادند و در آخرین روزهای این سال با برگزاری مراسمی در کابل با عملیات جنگی وداع کردند.<br /> نظامیان غربی در حالی به عملیات‎های جنگی خود در افغانستان پایان دادند که در سال 2001 میلادی با شعار ریشه‎کن‎سازی تروریسم در کشور آمده بودند، اما با گذشت 13 سال نتوانستند به این هدف نائل آید.<br /> کارشناسان و مقام‎های بلند دولتی عدم پیروزی غرب در برابر تروریست‎ها را ناشی از سیاست‎های حمایتی آنها از تروریست‎ها دانسته و سیاست سرکوب تروریست‎ها را همواره رد می‎کند.<br /> با این حال، در این سال برای تمام دنیا روشن شد که نظامیان غربی و آمریکا برای نابودی تروریست‎ها در افغانستان حضور نداشته و دشمنان مردم افغانستان  و رهبران تروریست‎ها را دشمن خود نمی‎پندارند.<br /> به گفته مقام‎های ارشد دولتی کشورمان، آمریکا از پناهگاه «ملاعمر» رهبر طالبان آگاهی دارد، وی را هدف قرار نمی‎دهد، زیرا رهبر بزرگترین گروه تروریستی در افغانستان را دشمن خود نداسته و آن را مسئله دولت کابل می‎پندارد.<br /> <br /> <strong>2014؛ سال انتحار، انفجار و حملات تروریستی</strong><br /> با آغاز این سال طالبان با توجه به بزرگترین انتقالات امنیتی و سیاسی در افغانستان در تلاش گسترش پهنای عملیات‎های خود شده و عملیات‎های خود را از مناطق دوردست تا مرز کاخ ریاست جمهوری رساندند.<br /> مهره‎های طالبان در آوان این سال میلادی معتقد بودند که با خروج نظامیان خارجی می‌توان نیروهای افغانستان را شکست داد و در زمان انتخابات ریاست جمهوری کشور را یکبار دیگر متصرف شد اما در آخرین روزها به نظر می‎رسد که این ایده‎های طالبانی هرگز تحقق نمی‎یابد.<br /> با وجود این ایده‎ها طالبان در کنار حملات انفجاری و انتحاری دست به عملیات بزرگ تروریستی زده و حتی تا چندین روز در برابر نیرو و نظام دولتی و مردمی افغانستان مقاومت کردند.<br /> مناطق «سنگین»، «موسی‎قلعه و «کجکی» ولایت «هلمند» در جنوب کشور در اوائل ماه سرطان شاهد حمله صدها نفری طالبان بود که در نتیجه آن 240 شبه‎نظامی کشته و زخمی و بیش از 2 هزار خانواده دست به مهاجرت‎های داخلی و خارجی زدند.<br /> آمار مجموعی تلفات این حمله که شامل طالبان، نیروهای افغانستانی و غیرنظامیان می‎شود حدود 450 نفر اعلام شد و این جنگ نیز چندین روز ادامه پیدا کرد که در نتیجه شبه‎نظامیان از سوی نیروهای افغانستانی مغلوب شدند.<br /> با این وجود، طالبان دست از حملات گروهی برنداشت و صفوف خود را تقویت کرد و آماده حمله به منطقه «دانگام» ولایت «کنر» در شرق کشور شد.<br /> در اوائل ماه قوس بیش از 2 هزار شبه‎نظامی طالبان به منطقه دانگام یورش برده و برخی محلات را تحت تصرف آورده جوانان و نوجوانان را کشته و خانه‎های آن‎ها را به آتش کشیدند.<br /> جنگ سخت و سهمگین شبه‎نظامیان طالبان با نیروهای افغانستانی در دانگام 10 روز طول کشید و در نتیجه 250 شبه‎نظامی کشته شده و آمار دقیق تلفات نیروهای افغانستان و همچنین آمار آوارگان به طور کامل آشکار نشد.<br /> در سال 2014 میلادی برعلاوه اینکه ولایت‎های امن و ناامن کشور شاهد انتحارها و انفجارهای طالبان بود کابل نیز شاهد خونین‎ترین سال از ناحیه این انفجارها و انتحارها بود.<br /> حملات انتحاری و انفجاری طالبان تا حدی شدت گرفته بود که حتی در یک روز یک الی 2 بار کابل را لرزانده و صدها خانواده را به سفره ماتم دعوت می‎کرد.<br /> <br /> <strong>تلفات نیروها و غیرنظامیان افغان بیش از هر سال دیگر</strong><br /> در سال 2014 میلادی نیروهای ارتش، پلیس و غیرنظامیان بیشترین تلفات را داد و این سال یکی از خونین‎ترین و جنگی‎ترین سال‌ها در تاریخ نیروها و غیرنظامیان افغانستان ثبت شد.<br /> آمار کشته و زخمی‎شدگان پلیس بیش از 2 هزار و 920 نفر و ارتش افغانستان بیش از 2430 نفر رسیده و از غیرنظامیان 3 هزار و 188 کشته و 6 هزار و 429 نفر محصول این سال است.<br /> این در حالی است که پیش از آغاز سال 2014 میلادی برخی کارشناسان افغانستانی و غربی بیشتر از این آمار پیش‎بینی کرده و تأکید داشتند که امکان سقوط برخی مناطق از دست نیروهای افغانستان نیز وجود دارد.<br /> <br /> <strong>تروریست‎ها هدف حملات مشترک افغانستانی‎ها و پاکستانی‎ها</strong><br /> یکی دیگر از اقدامات بی‎سابقه مقام‎های افغانستانی و پاکستانی راه‎اندازی حملات مشترک علیه طالبان به لانه‎های تروریستی موجود در مرزهای 2 کشور است.<br /> این تصمیم پس از حمله گروهی شبه‎نظامیان طالبان در یک مدرسه در شهر «پیشاور» مرکز ایالت «خیبر پشتونخوا» پاکستان که سبب تلف شدن بیش از 140 نفر شد، در سفر رئیس ستاد ارتش پاکستان به کابل اتخاذ شد.<br /> قرار است نیروهای افغانستانی، پاکستانی و نظامیان خارجی، با به دست آوردن اطلاعات از نیروهای اطلاعاتی افغانستانی و پاکستانی مناطقی را که طالبان پناهگاه ساخته‎اند را هدف حمله قرار دهند.<br /> این تصمیم در حالی اتخاذ شد که مقام‎های کشورمان بارها برای نابودی تروریست‎ها خواستار همکاری پاکستان شده بود، اما پاکستان زمانی خود خواستار این اقدام شد که بر اثر یک حمله تروریستی حدود 150 کودک خود را در مدرسه از دست داد.<br /> <br /> <strong>تغییر رویکرد عملیاتی طالبان</strong><br /> طالبان طی سال‎های گذشته همواره نیروهای افغانستانی و نظامیان خارجی را هدف حمله قرار داده و مدعی بودند که نظامیان خارجی اشغالگر و نیروهای افغانستان همکاران اشغالگران هستند.<br /> اما اینک در سال 2014 گستره و دامنه این عملیات‎ها به غیرنظامیان از جمله رسانه‎ها، کارمندان رسانه‎ها و مجامع مدنی رسیده و طالبان رسماً اعلام کرد: از این پس کارمندان رسانه‎ها و اعضای جامعه مدنی هدف قرار خواهند گرفت.<br /> پس از این اعلام طالبان زمانی مدرسه «استقلال» در مرکز شهر «کابل» را هدف یک حمله انتحاری قرار داد که اعضای جامعه مدنی و کارمندان رسانه‎ها در حال اجرای برنامه‎ فرهنگی «تپش قلب؛ سکوت پس از انفجار» بودند.<br /> علاوه بر این خبرنگاران در سال 2014 میلادی خونین‎ترین سال را پشت سرگذاشته و شاهد 125 مورد خشونت که 8 مورد آن قتل از سوی طالبان بوده، هستند.<br /> دفتر حمایت کننده رسانه‎های آزاد افغانستان (نی) در آخرین روز سال 2014 میلادی با تأیید این آمار گفت: در سال 2014 میلادی خشونت علیه خبرنگاران 64 درصد افزایش یافته و اکثر این خشونت‎ها از ناحیه طالبان بوده است.<br /> <br /> <strong>خزانه دولت خالی شد</strong><br /> یکی دیگر از موارد که افغانستان کمتر شاهد آن بود، خالی شدن خزانه دولتی با وجود حضور ده‎ها کشور خارجی در سال 2014 میلادی است.<br /> وزارت دارایی کشورمان پیش از برگزاری انتخابات اعلام کرد: خزانه دولت رو به خالی شدن است و در صورت که حمایت نشود، احتمال مواجه با کسربودجه وجود خواهد داشت.<br /> با این حال، در چندین ولایت نیروهای امنیتی و دفاعی کشورمان به دلیل نرسیدن حقوق خود نیز برای نخستین بار دست به تظاهرات زده و گفتند: حدود 2 تا 3 ماه حقوق ماهانه خود را دریافت نکرده‎اند.<br /> مقام‎های وزارت دارایی کشورمان در نشست‎‌های فراخوان مجلس، نرسیدن حقوق این نیروها را مشکلات ناشی از خزانه خالی ندانست و وزارت داخله اعلام کرد: به زودی حقوق کارمندان پلیس داده خواهد شد.<br /> <br /> <strong>افزایش کشت مواد مخدر</strong><br /> روند کشت و قاچاق مواد مخدر در سال 2014 همچنین روند صعودی خود را پیمود و همانند سال‎های پیشین در این سال 7 درصد در تولید خشخاش و 17 درصد در تولید مواد مخدر افزایش یافته است.<br /> این مواد در 41 منطقه کشت شده و افغانستان با کشت بیش از 90 درصد مواد مخدر جهان یکبار دیگر مقام نخست تولید این مواد افیونی را از آن خود کرد.<br /> در این سال، وزیر مبارزه با مواد مخدر کشورمن در پارلمان رفت و از سیاست‎های دولت در امر مبارزه با مواد مخدر شدیداً انتقاد کرد و گفت: با این صورت نمی‎توان به کشت مواد مخدر در افغانستان پایان داده و مبارزه با این روند پیروز شد.<br /> <br /> <strong>کابینه 13 ساله خانه‎نشین و افغانستان بی‎کابینه شد</strong><br /> با تشکیل دولت جدید در کشور «محمد اشرف‎غنی» رئیس جمهور جدید اعلام کرد که تمام وزرای دولت پیشین در دولت جدید سهم ندارد.<br /> پس از آن اعلام کرد که تمام وزرا و والی‎ها سرپرست شده و حق نصب و عزل کارمندان را ندارند که از این دستور وی چند روز نگذشت که یکبار دیگر دستور داد که تمام معاونان اول وزارت‎خانه‎ها سرپرست و سرپرست‎های پیشین برکنار شدند.<br /> با وجود اینکه بیش از 3 ماه از تشکیل دولت وحدت ملی می‎گذرد دولت جدید قادر به تشکیل کابینه جدید نشده و برعلاوه آنکه تمام کابینه پیشین خانه‎نشین شده‎اند افغانستان هم‎اکنون حتی یک وزیر و والی هم ندارد.</p>