تحقیقی در رابطه با سالروز ولادت امام زمان(عج)

<p style="text-align: justify;">رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرموده اند که به طور مسلم روزها و شب ها نگذرد تا این که خداوند مردی از خاندان مرا برانگیزد که همنام من است و زمین را پر از عدل و داد می کند چنانچه پر از ظلم و ستم شده باشد.[1] و این گونه روایات فقط در کتاب های شیعه نمی باشد بلکه اهل سنت نیز روایات فراوانی در این باره نقل کرده اند و بر مهدی موعود و ظهورش در آخر الزمان و نیز متولد شدن آن حضرت قبل از شهادت امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ اعتراف نموده اند.[2]<br /> نه تنها اهل سنت در کتاب های حدیثی خود به این روایات اشاره کرده اند، بلکه بزرگان اهل سنت کتاب های مستقل و جداگانه درباره حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ نوشته اند که نمونه هایی از آنها عبارتند از:<br /> اخبار المهدی نوشته حماد بن یعقوب؛ البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان نوشته علی بن حسام الدین متقی هندی؛ البیان فی اخبار صاحب الزمان نوشته ابوعبدالله محمد بن یوسف گنجی شافعی؛ مناقب المهدی؛ الاربعین؛ نعت المهدی هر سه از حافظ ابو نعیم اصفهانی؛ علامات المهدی نوشته جلال الدین سیوطی و کتاب های دیگر.<br /> آن حضرت در شب نیمه شعبان سال 255ق به دنیا آمد و در همان چند سال اندک، خداوند متعال حکمت و قضاوت را به او عنایت فرمود و او را نشانه و حجت بر دو عالم قرار داد، هم چنانچه به یحیی بن زکریا در سن کودکی حکمت داد و هم چنانکه عیسی بن مریم را در گهواره منصب نبوت داد، امام زمان عجل الله تعالی فرجه را نیز خداوند در خرد سالی امامت داد.[3]<br /> در مقابل این قول مشهور و پذیرفتنی، دیدگاه های دیگری نیز وجود دارد که برخی تولد آن حضرت را 8 شعبان و عده ای ربیع اول و یا ماه رمضان و برخی سال 257 و یا 258 ذکر کرده و اینکه علمای شیعه به فکر جواب دادن بر این مسئله نیافتاده اند می توان چند علت آورد:</p> <p style="text-align: justify;"><span style="\"color:"><strong>1. تأثیر نداشتن روز تولد بر اعتقادات:</strong></span><br /> در باور شیعه حضرت بقیه الله الاعظم جانشین دوازدهم رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ از سوی خداوند متعال می باشد و بر این باور روایات فراوانی از شیعه و سنی نقل شده است که جای هیچ گونه شبهه ای باقی نمی ماند مگر بر بیمار دلانی که بعد از دیدن حقیقت ره به بیراهه روند و با تعصب این همه دلایل روشن را نپذیرند، چرا که با وجود بیش از 3500 روایت در منابع شیعه[4] و کتاب های مستقل اهل سنت و روایات فراوان مهدویت در لابلای کتاب های اهل سنت، انکار و شبهه در مهدویت انکار خورشید درخشان در روز روشن است. با این بیان برای شیعه فرقی نمی کند که ولادت آن حضرت در چه روزی باشد و 15 شعبان یا 8 شعبان و... هیچ تفاوت و نقش بر امامت آن حضرت نخواهد داشت و این مانند پزشکی است که روشن نبودن تاریخ ولادتش هیچ تأثیری در تخصص و مهارت های پزشکی او ندارد.</p> <p style="text-align: justify;"><span style="\"color:"><strong>2. نبود امکانات امروزی برای ثبت:</strong></span><br />  امروزه با پیشرفت علم و امکانات ثبتی همه می توانند تاریخ دقیق اتفاق های روزمره را ثبت کنند، ولی آن روز نه امکانات بود و نه چنین کارهایی خیلی مرسوم و از طرفی هم گفته شد که چنین کارهائی تأثیری در عقاید مردم نداشت همچنانکه تاریخ ولادت رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ متفاوت است ولی همه مسلمانان بر نبوت آن حضرت اقرار دارند.</p> <p style="text-align: justify;"><span style="\"color:"><strong>3. مخفی بودن ولادت امام:</strong></span><br /> در میان ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ سعی بر این بود که ولادت امام عصر عجل الله تعالی فرجه: از عموم مخفی بماند تا حکومت نتواند آن حضرت را بکشد، چرا که حکومت از طریق روایات غیر قابل انکار به این نتیجه رسیده بود که مهدی موعود از فرزندان امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ است، لذا امام ولادت فرزندش را به افراد خاص خبر می دادند، چنانچه امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ به حکیمه خاتون فرمودند: ای عمه کتمان کن خبر این مولود را و خبر نده به او احدی را، تا تقدیر خداوند به غایت خود رسد.[5]</p> <p style="text-align: justify;"><span style="\"color:"><strong>4. روشن بودن درستی نیمه شعبان به عنوان ولادت حضرت:</strong></span><br /> هر چند در برخی کتاب ها 8 شعبان، ماه رمضان و ربیع الاول آمده است، ولی با نگاهی به دیدگاه نیمه شعبان به روشنی ثابت می شود که ولادت حضرت در روز نیمه شعبان 255ق بوده و دلایلی را می توان بر این امر ارائه داد:<br /> دلیل اول: روایت بودن نیمه شعبان: با نگاهی بر تاریخ ولادت امام عصر ارواحنا له الفداء متوجه می شویم که نیمه شعبان از سخنان امام معصوم است و روایت امام با توجه به عصمتش خطا ناپذیر است ولی دیدگاه های دیگر سخن مورخان و برخی از شیعیان است که به همدیگر می گفتند به عنوان نمونه دو روایت اشاره می شود:<br /> روایت اول: فضل بن شاذان از محمد بن علی از امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ نقل می کند که حضرت فرمودند: ولی و حجت خدا بر بندگان و جانشین من، ختنه کرده و در شب نیمه شعبان 255ق نزدیک طلوع فجر به دنیا آمد.[6]<br /> یادآور می شود که فضل بن شاذان هم عصر امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ می باشد و پس از شهادت آن حضرت از دنیا رفته اند.<br /> روایت دوم: از حکیمه خاتون است که می گوید: امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ مرا به خانه خود خواند و آن شب 15 شعبان 255ق بود و به من خبر داد که امشب آخرین حجت الهی به دنیا خواهد آمد و نزدیک طلوع فجر حجت خدا حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف به دنیا آمد.[7]<br /> این روایت را شیخ صدوق و شیخ طوسی و دیگران با سندهای صحیح نقل کرده اند:<br /> دلیل دوم: این دیدگاه در کتاب های قدیمی مانند اثبات الرجعه فضل بن شاذان آمده است و علاوه بر آن بزرگانی از اهل سنت در کتاب های خود به این دیدگاه اعتراف کرده اند به طوری که در کتاب اصالت مهدویت در اسلام از دیدگاه اهل سنت به صد نفر از علمای اهل سنت اشاره شده است که همه آورده اند حضرت مهدی فرزند حسن بن علی عسکری در نیمه شعبان 255ق به دنیا آمده اند.[8]<br /> خلاصه سخن اینکه ولادت امام زمان ـ علیه السلام ـ طبق روایات صحیح و غیر قابل انکار و نیز دیدگاه اکثر علمای شیعه و اعتراف بزرگانی از اهل سنت در نیمه شعبان 255ق می باشد. و چنین نیست که برخی می پندارند، شیعه برای حفظ خطر از امام خویش، تاریخ ولادت را مخفی نگه می داشتند، بلکه مردم بر اثر مخفی نگه داشتن امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ و شیعیان برجسته، ولادت امام زمان را از آنها و گاهی بر اثر فراموشی راوی در سال روز ولادت اختلاف داشتند و چون این مسئله تاثیری در اصل اعتقاد به امامت امام معصوم نداشت، علما در رد و انکار تاریخ های ولادت زیاد بحث نکردند.</p> <hr /> <p style="text-align: justify;">[1]. مفید، محمد، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ترجمه هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ ششم، 1383ش، ج2،ص 476.<br /> [2]. ر.ک: ابن حنبل، احمد، مسند احمد، بیروت، دارصادر، بی تا، ج1، ص99، و ر.ک: قزوینی، محمد سنن ابن ماجه، بیروت، دارالفکر، بی تا، ج2، ص929، و ر.ک: صحیح ابن حیان، ج12، ص283، معجم الکبیر طبرانی، ج10.ص 132. و...<br /> [3]. الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، همان، ج2، ص474.<br /> [4]. ر.ک: صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر فی امام الثانی عشر، قم، انتشارات حضرت معصومه، 1380ش، جزء 2، ص152.<br /> [5]. نوری، حسین، نجم الثاقب، قم، مسجد جمکران، چاپ هفتم، 1382ش، ص45.<br /> [6]. همان، ص25.<br /> [7]. نجم الثاقب، همان، ص33.<br /> [8]. فقیه ایمانی، مهدی، اصالت مهدویت در اسلام از دیدگاه اهل سنت، بی جا، موسسه معارف اسلامی، چاپ اول، 1420ق، ص208.</p> <p style="text-align: justify;"> </p>