شکوه حضور مردم شیعه و سنی در عزاداری های ماه محرم در افغانستان

آئین های عزاداری ماه محرم در افغانستان به اهل تشیع محدود نمی شود و اهل تسنن نیز پایبند جدی انجام مراسم سوگواری سیدالشهداء (ع) به عنوان نوه پیامیر بزرگ اسلام و پیرو آن حضرت برای قیام بر ضد دستگاه ستم زمانه هستند.
همزمان با فرارسیدن ماه محرم، نقاط وسیعی از سراسر کشور سیاه پوش می شود و مردم مسلمان افغانستان اعم از اهل تسنن و تشیع، در ماه محرم در ماتم شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، آئین های مختلفی را برگزار می کنند که علاوه بر حضور در مساجد، پخت و پز و تقسیم غذای نذری، شاخص ترین سنت های آنان در ماه سوگواری سالار شهیدان است.
افغانستان حدود 30 میلیون نفر جمعیت دارد اما آمار دقیقی از جمیت اهل سنت و شیعه آن در دست نیست و به دلیل چند دهه جنگ و درگیری میان گروه ها و احزاب داخلی و مبارزه با حضور نظامیان خارجی، اغلب آمارهای ارائه شده در این زمینه به صورت تخمینی برآورد شده است.
کابل، متشکل از جمعیت شیعه و سنی است و منطقه وسیع غرب کابل، یکدست شیعه نشین است و جمعیت زیادی از شیعیان کشور در شمال و اندکی در بخش های شرق و منطقه مرکزی کابل مستقر هستند و آئین های عزاداری را در مساجد محله های خود برگزار می کنند.
برخی از جوانان کشور می گویند که از پدران و مادران خود شنیده اند در دهه های گذشته و از دیرباز زمانی که از جنگ و درگیری در کشور اثری نبوده و آرامش بر آن حکفرما بوده است، علمای اهل تسنن در ماه محرم سخنان خود را به فلسفه و نتایج قیام حضرت اباعبدالله (ع) اختصاص می دادند.
این سنت هنوز هم در افغانستان رایج است و بسیاری از عالمان اهل تسنن در مساجد مناطق مختلف، در ایام محرم به خصوص در روزهای تاسوعا و عاشورا، قیام سیدالشهداء را برای مردم تشریح می کنند و در باره ابعاد و نتایج قیام آن حضرت با مردم سخن می گویند.
«محمد نذیر»، یکی از جوانان اهل سنت کشورمان درباره آئین های سوگواری مردم اهل سنت در ماه محرم در کابل گفت: علاوه بر اینکه مردم در روزهای تاسوعا و عاشورا در مساجد حضور می یابند و به سخنان عالمان دینی در باره قیام سیدالشهداء گوش می دهند، اغلب آنان این دو روز را روزه می گیرند.
وی می افزاید: کمتر کسی از اهل تسنن در کشور پیدا می شود که در روزهای تاسوعا و عاشورا روزه نداشته باشد، زیرا آنان در این دو روز به توصیه پیامبر عظیم الشان اسلام روزه می گیرند و در مساجد محل خود مراسم ختم قرآن برگزار می کنند.
این جوان هموطن تصریح کرد «یکی از پررنگ ترین آئین های مردم اهل سنت و اهل تشیع کشور، پخت و توزیع غذای نذری بین نیازمندان است که از سالهای گذشته در افغانستان رواج داشته و حتی آنانی که درآمد متوسط دارند، این سنت را انجام می دهند.
به گفته وی در روز عاشورا در بسیاری از خانه های مردم اهل سنت دیگ های غذای نذری برپا است و هر کدام از آنان به صدها نفر غذای نذری می دهند و گاه در منزل خود نیز مراسم ختم قرآن برگزار می کنند و از برگزاری هرگونه مراسم مشکوک به جشن و سرور از جمله آئین های مربوط به ازدواج اجتناب می ورزند.
مردم اهل تشیع کشور نیز سردر تمامی منازل و محل کار خود را سیاه پوش می کنند و با دعوت از مداحان اهل بیت به نوحه خوانی، سینه زنی و زنجیرزنی می پردازند و این آئین ها را از اولین روز ماه محرم آغاز می کنند و در تاسوعا و عاشورا دسته های عزاداری در خیابان های محل سکونت خود به راه می اندازند.
«روح الله رحیمی»، یکی از جوانان اهل تشیع ساکن در منطقه غرب کابل می گوید که در تمامی مساجد این منطقه هر شب سخنرانان برای مردم سخنرانی می کنند که اغلب این سخنرانی ها به ماهیت قیام امام حسین (ع) و نیاز جوامع امروز به آن ارزش ها و آرمان ها اختصاص دارد.
وی افزود: در بعضی از مساجد و حسینه ها، مداحان با سابقه و مشهور و در برخی از تکایا و خیمه هائی که جوانان در محله های خود برپا کرده اند، مداحان جوان تر از اولین شب ماه محرم تا روز عاشورا به نوحه خوانی و مرثیه سرائی می پردازند.
این جوان کشور افزود که حضور جوانان دختر و پسر در آئین های سوگواری ماه محرم چشمگیر است و اغلب جمعیت حاضر در مساجد را جوانان تشکیل می دهند و افراد ثروتمند و یا موسسه های خیریه در توزیع غذای نذری در روزهای تاسوعا و عاشورا به مساجد کمک می کنند.
به گفته وی، در سال های گذشته رسم بر این بود که عزاداران تنها در مساجد و حسینه ها به عزاداری می پرداختند، ولی بعد از سقوط طالبان از قدرت در سال 1381 خورشیدی، مردم اهل تسنن در روزهای تاسوعا و عاشورا در خیابان ها نیز دسته های عزاداری به راه می اندازند و از مسجد یا حسینه ای به مسجد یا حسینیه ای دیگر می روند.
این جوان می گوید البته امسال وضعیت امنیتی افغانستان بسیار وخیم تر شده و مسئولان برگزاری دسته های عزاداری باید احتیاط بیشتری به عمل آورند تا فاجعه ای که در سال 1390 رخ داد و عزاداری عاشقان اهل بیت در روز عاشورا در کابل را به خاک و خون کشیده شد، تکرار نشود.
علاوه بر شهر کابل، اغلب شهرهای کشور حال و هوای محرم به خود گرفته است و مردم با نصب پارچه های سبز و سیاه بر سر در منازل و مغازه ها، مشارکت خود را در سوگواری امام حسین(ع) و یاران آن حضرت به نمایش گذاشته اند و شماری از شهروندان کشور نیز پرچم های سیاه به علامت عزا در خودروهای خود نصب کرده اند.