در بیست کیلومتری کابل؛ پس از پانزده سال برای اولین بار دو دختر به دانشگاه راه یافتند

ولسوالی جلریز میدان وردک همواره با خشونت و افراط گرایی مذهبی در رسانه ها مشهور شده است. در این ولسوالی انسان‌های زیادی از سوی گروه طالبان به کام مرگ فرستاده شده‌اند و بیشتر به عبورگاه مرگ می ماند. در این ولسوالی،‌ مدرسه های دینی بسیاری فعال اند و گروه طالبان نیز حضور گسترده دارد.
مسدود شدن مکتب‌ها به روی دانش آموزان در این ولسوالی کار ساده‌ای است. کافی است که یک طالب فتوای امر به معروف و نهی از منکر بدهد، مکتب‌ها به روی پسران بسته می شود، زیرا اگر بسته نشوند، به آتش کشیده می‌شوند. در کنار آن اما فعالیت گسترده مدرسه‌های دینی با گرایش های افراطی در این منطقه خیلی هم زیاد است. اما امسال برخلاف هر سال دیگری، اتفاق جالبی افتاده است.
برای نخستین بار در یکی از منطقه‌هایی که شدیدا از سوی گروه طالبان کنترول می‌شود و فعالیت‌های افراطی در آن همواره نمایان است، از نوجوانانی راه یافته به دانشگاه‌ها از طریق امتحان کانکور تقدیر شده است. در حالی که هر سال از جوانان و نوجوانانی تجلیل می‌شود که درس های مدرسه را گذرانده اند و قرآن حفظ کرده و حتا به گروه طالبان پیوسته اند.
به رغم مخالفت‌های شدید طالبان و افرادی به شدت مذهبی در منطقه تکانه‌ای ولسوالی جلریز، جوانان موفق شده اند تا از ده‌ها تن پسر به شمول دو دختر راه یافته به دانشگاه‌های کشور تجلیل کنند. آنان، شکستن این سد را یک دست‌آورد می‌دانند که پس از حداقل یک و نیم دهه موفق به شکستن آن شده‌اند.

دخترانی که با اسم پدر تقدیر شدند
به رغم مخالفت‌های جدی از سوی جامعه، خانواده و نظام طالبانی در این منطقه، دو دختر نیز به دانشگاه راه یافته اند. راه یافتن دختر در دانشگاه در جلریز و در کل نظام طالبانی، ننگی نابخشودنی به حساب می‌آید. طالبان همواره برای جلوگیری دختران از آموزش و تحصیل، مکتب‌ها را مسدود کرده اند و در سال‌های گذشته بارها به روی دختران حتا تیزاب پاشیده اند.
بااین حال اما، در مراسم تجلیل از راه یافتگان کانکور به دانشگاه، این دو دختر نه تنها شرکت نکرده بودند که حتا نام های آنان نیز ذکر نشد و دختران با پسوند اسم پدر “دختر فلانی” مورد تقدیر قرار گرفتند. پدران این دختران در محیطی که تحصیل کردن دختر ننگ باشد، بار کلانی از انتقادها را بر شانه های شان می‌کشند. اما با آن هم دو پدر، این ننگ را پذیرفته و حاضر شدند دختران شان را به مکتب بفرستند و حالا نیز موافقت کرده اند که دانشگاه نیز درس بخوانند.
اما چیزی که با نام جلریز عجین است، صدای مرمی‌هایی است که به جان هر انسان بی گناهی در این یک و نیم دهه گذشته اصابت کرده، خبرهای ترس ناک، سرهای بریده‌ای است که با تیغ طالبان از بدن مسافران مناطق مرکزی جدا شده اند، قتل عام سربازان پولیس محلی است که به صورت دسته جمعی تیر باران شده و در نهایت خبرهای گروگان گیری از مردان و زنانی است که در این مسیر رفت و آمد دارند. برای همین است که جاده جلریز به نام جاده مرگ نام گرفته است.
فعالیت گروه طالبان در این منطقه به اندازه ای زیاد است که به سادگی در هر جای آن گشت و گذار می‌کنند. مدرسه های دینی نیز فعال اند و مردم این منطقه بیشتر فرزندان شان را به مدارس می فرستند. هر چند شاید این کار از روی اجبار باشد. اما اکنون این طلسم شکسته است، نه تنها به روی پسران که دختران نیز در دو مکتب فعال منطقه تکانه درس خوانده اند.

نگرانی از وضعیت آموزش
ظاهرا فعالان منطقه تکانه که در شمال جلریز قرار دارد، از فارغان دو مکتب فعال تکانه که همواره با بسته شدن از سوی طالبان مواجه بوده است، خوشحال به نظر می رسند. شاید به آرزویی رسیده اند که سال‌ها به دلیل نداشتن آن در رنج بوده اند.
فعالان منطقه تکانه جلریز محفلی زیر نام «نهضت حمایت از معارف تکانه» را با حضور مولوی‌های مدرسه‌های دینی این منطقه در کابل برگزار کردند. در این محفل از 40 تن به شمول دو دختر که در دانشگاه‌ها را یافته اند، تقدیر صورت گرفت. به امید این که فضا برای درس خواندن در مکتب های این منطقه باز تر شود و پسران و دختران، ترسی از مکتب رفتن نداشته باشند و بیشتر تشویق شوند.
عبدالواسع رحمانی یک فعال مدنی این منطقه به هشدار گفت:‌ «در بخش آموزش و پرورش علوم امروزی در جلریز بی توجهی زیادی صورت گرفته است و این نخستین بار است که دو دختر به کمک و هم‌کاری فعالان اجتماعی در منطقه تکانه، به دانشگاه راه یافته اند.»
او می‌گوید که حداقل در دو سال گذشته تلاش زیادی از سوی آنان صورت گرفته تا حساسیت‌ها را نسبت به مکتب رفتن پسران و به ویژه دختران، در میان خانواده‌ها کم کنند و خانواده ها را متقاعد بسازند که مزاحمتی برای تحصیل و آموزش دختر و پسر شان در مکتب و دانشگاه ایجاد نکنند. هر چند هنوز راه دور و درازی باقیست تا خانواده های به شدت سنتی و مذهبی این مناطق، رفتن دختران شان را به مکتب ننگ ندانند.
گروه طالبان در سال‌های گذشته بارها افرادی که به دانشگاه‌ها راه یافته اند را اذیت کرده و حتا آنان را به مرگ تهدید کرده اند. سال گذشته بود که یک دانشجوی انجنیری در ولایت میدان وردک از سوی طالبان به دلیل رفتن به دانشگاه به دار آویخته شد.
فعالان اجتماعی این منطقه نیز از این ناحیه نگرانی دارند. جلریز از 5منطقه تشکیل شده است. مرکز،‌ زیولات،‌ تکانه، سنگلاخ و سرچشمه مناطقی اند که مردم آن زیر چتر ولسوالی جلریز زندگی دارند. در منطقه های مرکز جلریز،‌ زیولات و تکانه این ولسوالی گروه طالبان حضور گسترده دارند و اکثر راه گیری‌ها و جنگ های شدید در همین مناطق اتفاق می افتد.