• جمعه, 10 حمل 1403
    خبرگزاری افغان ایرکا

از الفبای هنجار دیپلماتیک تا اقتضای منافع ملی

از الفبای هنجار دیپلماتیک تا اقتضای منافع ملی

رکس تیلرسون؛ وزیر امور خارجه امریکا روز دوشنبه اول عقرب، در سفری از پیش اعلام نشده و سرزده، وارد پایگاه نظامی بگرام در شمال کابل شد.
در این سفر، آقایان اشرف غنی و عبدالله عبدالله؛ رییس جمهوری و رییس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان، با وزیر امور خارجه امریکا دیدار کردند.
این دیدار اما حاشیه هایی مهم تر از متن داشت. ریاست جمهوری بدون ذکر نام محل دیدار، عکسی فوتوشاپ شده آن را منتشر کرد که در آن، ساعت جهانی و زنگ خطر پشت سر مقام های افغان و امریکایی در اتاق محل دیدار، حذف شده بود.
سفارت امریکا محل دیدار را «کابل» اعلام کرد؛ اما عکسی واقعی از اتاق گفتگو را منتشر کرد که حاوی ساعت جهانی و زنگ خطر بود؛ نشانه های کافی از اینکه این دیدار در یک پایگاه نظامی انجام شده است.
منابع مختلف هم تأیید کردند که دیدار نه در ارگ که در پایگاه امریکایی ها در بگرام انجام شده است.
این امر، انتقادهای شدید کاربران شبکه های اجتماعی و ناظران مسایل سیاسی را برانگیخت.
آنها می گویند که اقدام مقام های دولت افغانستان مبنی بر رفتن به دیدار یک مقام میان رتبه امریکایی در یک پایگاه نظامی، شأن و منزلت سیاسی و وجهه دیپلماتیک افغانستان را در عرصه بین المللی، پایین می آورد و مایه وهن و شرمساری کابل به حساب می آید.
به گفته ناظران روابط دیپلماتیک، با وجود آنکه افغانستان و امریکا، روابطی به اصطلاح ویژه و استراتژیک دارند؛ اما این امر هرگز بدان معنا نیست که دوطرف حتی به حد اقل های عرف دیپلماتیک و سنت های سیاسی رایج در عرصه جهان توجه نکنند.
رکس تیلرسون اگرچه وزیر امور خارجه امریکاست و امریکا یک ابرقدرت بین المللی و بزرگترین کشور «کمک کننده» به دولت افغانستان است؛ اما از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که افغانستان یک کشور «مستقل» است و روابط کابل و واشنگتن نیز دست کم در ظاهر امر، مبتنی بر اسناد و قراردادهای دوجانبه ای است که دوطرف ملزم به رعایت آن هستند.
امریکا حق ندارد با افغانستان به عنوان یک کشور مستعمره خود برخورد کند و از دولت کابل تصویر یک نظام «تحت الحمایه»‌ و «فاقد استقلال» را به نمایش بگذارد.
اگرچه مشخص نیست که کدامیک از دوطرف افغان و امریکایی این دیدار، خواسته اند که این دیدار، بدون رعایت ابتدایی ترین اسلوب ها و اصول رفتار دیپلماتیک، در پایگاه نظامی بگرام صورت بگیرد و نه در کابل و در چارچوب تشریفات و مقررات کامل سیاسی؛ اما حتی اگر این اتفاق، خواسته طرف امریکایی بوده باشد، مقام های دولت وحدت ملی، نباید آن را می پذیرفتند و اینگونه بی محابا، بی رحمانه و سخاوتمندانه به آبرو و عزت و وجهه و اعتبار جهانی افغانستان، چوب حراج می زدند و موجب بدنامی و شرمندگی ملت افغانستان در مجامع بین المللی می شدند.
در این شکی نیست که اقتضائات منافع ملی افغانستان، همواره می بایست در محور سیاست ها و رفتارهای سیاسی دولتمردان افغانستان باشد و این، سنگین ترین و مهم ترین مسؤولیتی است که آنها بر عهده دارند؛ اما از یاد نبریم که برای نیل به این هدف، اصول و اسلوب های مشخصی نیز در عرف دیپلماتیک، تعریف شده که رعایت آنها به تحقق منافع و ارتقای اعتبار و عزت ملی کشور، کمک می کند.
یکی از آن موارد، مکان دیدار با مقام های خارجی است. در این زمینه، دفتر ریاست جمهوری و دفتر ریاست اجرایی، مکان های رسمی و معتبر محسوب می شوند. در نظر گرفتن سطح و جایگاه مقام های دیپلماتیک دوطرف نیز موضوع دیگری است که لازم است رعایت شود.
بنابراین، در این مورد خاص، دو تخطی بزرگ و غیر قابل توجیه صورت گرفته است: یکی مکان دیدار است که یک پایگاه نظامی متعلق به امریکایی هاست و دوم، سطح مقام های دیدارکننده است که از سوی امریکا، وزیر امور خارجه است؛ اما از جانب دولت افغانستان، رییس جمهوری و ریاست اجرایی است که هردو به لحاظ ارزش جایگاه دیپلماتیک، بالاتر از سطح وزیر خارجه هستند.
از جانب دیگر، تجربه گذشته نیز نشان می دهد که عدم تمکین به خواسته های تحقیرآمیز و زننده امریکایی ها، لزوما مخل منافع ملی افغانستان نیست. به عنوان نمونه، حامد کرزی در زمان قدرتش، به دیدار باراک اوباما در پایگاه نظامی بگرام نرفت؛ اما منافع ملی افغانستان نیز هیچ آسیبی ندید!‍
پس برای خبط غیر قابل قبول و افتضاح آمیز دولت افغانستان در دیدار با یک مقام میان پایه امریکایی در یک پایگاه نظامی، این توجیه که دو کشور «روابط استراتژیک» دارند و برای دولت «منافع ملی» بر رفتار دیپلماتیک، ترجیح دارد، هرگز توجیه خوبی نیست.

  پربازدید ترین