از صلح آلوده تا اقتصاد زمین گیر

نشست ها از صلح گرفته تا اقتصاد برای افغانستانِ درگیر جنگ و تروریزم یعنی بن بست زیرا تا امنیت نباشد زمین ها برای کشت کوکنار می شوند رونق تجارت سیاه موادمخدر و مردم، هیزم جنگ تروریستان داخلی و خارجی.
جغرافیای خاص افغانستان همچنان که کشور را در میانه خشکی قرار داده و بی نصیب از راه های آبی اما استعدادهای بالقوه ای دارد که در صورت فراهم شدن فضای رشد، می تواند یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه ای شود اما چرا اکنون بدون کمک های خارجی از میان می رود؟
بیش از چهاردهه فضای پرتنش سیاسی و جنگ نه تنها زیرساخت های کشور را از میان برد بلکه سبب غارت معادن، رونق قاچاق موادمخدر و از میان رفتن زمین های کشاورزی شد تا آنجا که اقتصاد افغانستان در گرو یکی دو بندر و شهر می باشد و جز این، کشاروزان عاجز از تامین مایحتاج زندگی هستند و اگر در برابر کشت کوکنار مقاومت کنند یا باید در فقر طاقت فرسا به سر بردند و یا جان دهند.
این در حالی است که تاکنون نشست های اقتصادی به مانند گفتگوهای صلح برای رکود اقتصادی کشور نقطه امیدی نبوده و نیست زیرا تا زمانی که دست قدرت های جهان و منطقه ای در بازی با تروریزم باز باشد، جنگ مدام و اقتصاد زمین گیر است.
نشست ریکا که به ابتکار حکومت کرزی و در سال 2005 آغاز شد اکنون در حال برگزاری در پایتخت ترکمنستان می باشد اما اگر در ابتدای آغاز حداقل اجماع جهانی در خصوص افغانستان وجود داشت در تغییرات گسترده سیاسی از میان رفته و هر قدرتی به دنبال منافع خود هیزم آتش جنگ کشور شده اند.
هرچند بندر چابهار و رسیدن اولین محموله کمکی گندم هند به افغانستان می تواند نقطه عطف اقتصاد باشد اما تا زمانی که حکومت و سیاستمداران در پی سیاست خارجی مقتدر و اصولی نباشند حتی بندر چابهار نیز سودی برای کشور نخواهد داشت زیرا در میانه امتیازگیری های منطقه ای حضور هرچه بیشتر هند سبب افزایش سیاست خصمانه پاکستان می شود.
حقیقت دهه های اخیر افغانستان نهفته در سیاست پاکستان دارد، اسلام آباد در روابط نزدیک با امریکا و قدرت اقتصادی همچون چین توانسته به یکی از تاثیرگذارترین های منطقه ای بدل شود و و با سلاح تروریزم و دخالت مستقیم در امور داخلی کلید جنگ و صلح کشور را در اختیار دارد، همچنان که دشمن دیرینه هند نیز می باشد.
از آنجایی که پاکستان همواره در هراس از نزدیکی افغانستان و هند و با بدبینی حکومت را دولت نیابتی این کشور می پندارد در هر حرکت مشترک میان کابل و دهلی نو، دامنه جنگ را گسترش داده و آشکارا مناطق مرزی را زیر بم باران ها به خون می کشاند اما حکومت نه توان و نه اراده ای برای تعیین حدود سیاست خارجی و مقابله با سیاست همسایه متخاصم خود ندارد.
در طول تاریخ، همواره افغانستان از سوی مداخله های خارجی آسیب پذیر بوده که به تکرار شاهد آن بوده و هستیم، حال سوال این است که چگونه می شود با وجود استعدادهای گسترده از معادن گرفته تا محصولات کشاورزی، چگونه می توان رونق را به اقتصاد افغانستان بازگرداند؟
اولین گام برای حکومت، تعیین سیاست مقتدر خارجی و رایزنی های منطقه ای می باشد تا اعتماد کشورها را به سوی بازارهای امن اقتصادی جلب کنند و این امر میسر نمی شود تا زمانی که امنیت برقرار و یا حداقل ثبات در مناطق سرمایه گزاری شده حفظ شود به مانند ولایت های که دارای معادن کم یاب و دارای سنگ های قیمتی است.
در همین راستا، قاچاق موادمخدر و زمین های گسترده زیر کشت کوکنار بیشترین آسیب را به اقتصاد وارد کرده که به دست بازیگران قدرتمند مدیریت و منابع مالی گروه های تروریستی را تامین می کند که فساد و جنگ بقای این تجارت سیاه است.
رشد اقتصادی اراده حکومت را می طلبد تا کشور را از چنگال فقر و وابستگی های گسترده به منابع خارجی رها کند اما نه تنها حکومت کرزی بلکه دولت اشرف غنی همواره چشم به کمک های خارجی دوخته و سرگرم زد و بندهای سیاسی و قوم گرایی بوده است.
حتی ولایت های به مانند هرات که نبض اقتصاد افغانستان است به دلیل سیاست قوم گرایی حکومت در ناامنی ها فرو رفته و هر روز شاهد کاهش سرمایه گذاری ها می باشد و وضعیت برای دیگر ولایت ها فیجع تر تا آنجا که جز ولایت های زیر کشت کوکنار باقی مملو از مردم فقیر با بی کاری گسترده است.
در این میان، نشست های اقتصادی همچون گفتگوهای صلح در نبود امنیت بی نتیجه و نمایشی از سوی عده ای سیاستمدار می باشد، مشکل اصلی چهاردهه گذشته و اکنونِ افغانستان امنیت بوده و هست و جز این راه، همه سراب است.