چشم انداز تحولات فلسطین از رهگذر روند تحولات پس از اعلام انتقال سفارت

با عملیاتی شدن سازوکارهای به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، چیزی جز گسترش دامنه بحران و اعتراض‌ها که منافع آمریکا و امنیت رژیم صهیونیستی را به شدت به مخاطره خواهند انداخت دست بانیان آن را نخواهد گرفت. انزوای بیشتر آمریکا در صحنه بین المللی با عدم همراهی جامعه جهانی با آشوب آفرینی و یکجانبه‌گرایی واشنگتن ماحصل تلاش‌های تیم ترامپ برای حمایت از روند توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی و مقابله با جریان مقاومت از این طریق است.
به گزارش الوقت از زمان اعلام رسمی برنامه دولت آمریکا برای اجرایی کردن سیاست انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن این شهر به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، روند تحولات به هیچ وجه در راستای اهداف و انتظارات مجریان این طرح شامل دولت محافظه کار آمریکا، رژیم صهیونیستی و برخی دولت‌های عربی که در راس آنها عربستان سعودی نقش‌آفرینی می‌کند، پیش نرفته است. در واقع تنها با نگاهی گذرا به مهمترین رویدادها و تحولات پیش آمده می‌توان آینده محتمل برای این سیاست را پیش‌بینی و مورد واکاوی قرارداد.
در این زمینه در آغاز لازم به ذکر است که قانون انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس توسط کنگره در 23 اکتبر 1995 تصویب شده بود اما دولت‌ها مختلف آمریکا از آن زمان تاکنون به نحوی از عملی کردن این مصوبه سرباز زده بودند. کاخ سفید همواره اجرای این مصوبه را هر شش ماه یک‌بار به تأخیر می انداخت. دونالد ترامپ نخستین رئیس‌جمهور آمریکاست که در راستای عملی کردن این مصوبه قدم برداشت. این تصمیم جنجالی، نقطه شروع روندی از تحولات در واکنش به این تصمیم بود که در ادامه به برخی از آن‌ها پرداخته می‌شود.

استقبال شدید دولت اسرائیل از اقدام ترامپ
«بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با استقبال از تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا برای به رسمیت شناختن قدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل، گفت که این اقدام «روزی تاریخی» را رقم زد. وی این تصمیم ترامپ را قدمی مثبت برای دستیابی به صلح قلمداد کرد. به‌علاوه «گیلعاد اردان» وزیر امنیت عمومی اسرائیل در سخنانی بیان داشت: اینکه آمریکا شهر بیت‌المقدس را به‌عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت بشناسد، برای اسرائیل مهم خواهد بود، حتی اگر انتقال سفارت آمریکا به این شهر با تأخیر روبرو شود. وی در جمع خبرنگاران در شهر بروکسل افزود: اعلامیه به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل، برای ما بسیار مهم است، ولی ما این اقدام را به‌مثابه منعکس‌کننده چیزی که بر روی زمین در واقعیت در حال اتفاق است، در نظر می‌گیریم، نه تغییردهنده بازی. در واقعیت، چیزی تغییر نمی‌کند.

اتحاد و یکپارچگی در میان فلسطینیان و انتفاضه‌ای در حال شکل‌گیری
گروه‌های مختلف فلسطینی به‌شدت به این تصمیم ترامپ واکنش دادند. نکته مهم در این واکنش‌ها یکدستی گروهای فلسطینی در مخالفت با تصمیم ترامپ است. در همین راستا محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین بیان داشت: «بیت‌المقدس تا ابد پایتخت فلسطین خواهد بود و اقدام آقای ترامپ اعتباری ندارد.» همچنین وی ضمن محکوم کردن فرمان دونالد ترامپ در انتقال سفارتخانه امریکا به بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن این شهر به‌عنوان پایتخت اسرائیل، تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا را به‌منزله خروج این کشور از گفتگوهای صلح خواند.
حماس در واکنش به دستور دونالد ترامپ برای انتقال سفارتخانه ایالات‌متحده از تل‌آویو به بیت‌المقدس اعلام کرد که با این فرمان «ترامپ درهای جهنم را بروی خود باز کرد.»
بعد از اعلام این تصمیم علاوه بر مقامات سیاسی، مردم فلسطین نیز به این تصمیم واکنش نشان دادند با تظاهرات و دعوت به اعتصاب عمومی در سراسر فلسطین نسبت به این اقدام انزجار خود را اعلام کردند. روند روبه رشد اعتراضات نشان از شکل‌گیری انتفاضه‌ای جدید را می‌دهد. به دنبال افزایش اعتراضات گزارش‌هایی حاکی از حمله به سربازان صهیونیستی توسط مردم فلسطینی  می‌باشد.  در پی درگیری مردم با نیروهای نظامی رژیم صهیونیستی، 11 فلسطینی شهید و 3300 تن زخمی شده‌اند.
به‌علاوه یک روز بعد از اعلام تصمیم ترامپ  دو موشک از شمال نوار غزه به سمت دو شهرک صهیونیست نشین سدیروت و عسقلان شلیک شدند. در همین راستا شاخه نظامی جنبش آزادی‌بخش میهنی فلسطین (فتح) در اعتراض به اعلام قدس به‌عنوان پایتخت فلسطین اشغالی از سوی دولت آمریکا، خواستار ازسرگیری مقاومت مسلحانه در سرزمین‌های اشغالی شد. شاخه نظامی فتح همچنین همه نیروهای خود را به حالت آماده‌باش درآورد و از دولت خودگردان فلسطین و سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) خواست دیگر اسرائیل را به رسمیت نشناسند.  به‌علاوه جنبش فتح خواستار خروج از پیمان‌نامه اسلو شد و همچنین میانجی‌گری آمریکا را در مذاکرات صلح رد کرد.

واکنش رژیم صهیونیستی به اعتراضات و واکنش‌های فلسطینیان:
به دنبال افزایش تنش‌ها رژیم صهیونیستی تدابیر امنیتی شدیدی را در بیت‌المقدس و مناطق اشغالی وضع کرده است. به‌علاوه گزارش‌ها حاکی از سرکوب خشونت‌آمیز معترضان فلسطینی توسط نظامیان صهیونیستی می‌باشد. رژیم صهیونیستی برای ترساندن معترضان و کاهش سطح اعتراضات از پیگیری لایحه قانونی شدن حکم اعدام خبر داد. همچنین میزان بازداشت‌های گسترده‌ای برای ترساندن و پایان یافتن اعتراضات توسط رژیم اشغالگر قدس انجام‌شده است.  علاوه بر این اقدامات داخلی، رژیم صهیونیستی برای کاهش فشارهای بین‌المللی مذاکراتی را با کشورهای کوچک و صاحب‌رأی در مجمع عمومی سازمان ملل آغاز نموده است.

مخالفت یکپارچه ملت‌های مسلمان و کشورهای جهان در کنار دودستگی در میان کشورهای عربی
اندکی پس از اعلام عملی شدن انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس، واکنش‌های گسترده‌ مسلمانان جهان آغاز شد. کشورهای اسلامی به‌صورت یکپارچه با این موضع مخالفت کردند. گرچه برخی از کشورهای عربی به علت گره خوردن منافعشان به رژیم صهیونیستی قادر به مخالفت تمام‌قد نبودند اما با شکل‌گیری جو یکدست مخالفت مسلمانان این کشورها نیز به‌صورت ضمنی با این اقدام مخالفت ورزیدند. به زبان دیگر برخی کشورهای عربی باسیاست‌های اعلامی با این اقدام مخالفت کردند و در سیاست‌های اعمالی با طرح ترامپ همراهی داشتند که در این زمینه می‌توان از سفر هیئت بحرینی به سرزمین‌های اشغالی و یا توجیه و مثبت دانستن این اقدام ترامپ در عربستان توسط برخی چهر ه ها  یاد کرد که قطعاً نمی تواند بدون رضایت و اجازه حاکمان این کشور صورت گیرد.
یکی از مهم‌ترین اقدامات کشورهای مسلمان، ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌هایی در راستای محکومیت این اقدام به شورای  امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل بود. مصر پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در همین راستا به شورای امنیت برد که با وتوی آمریکا مواجه گشت. پیش‌نویس قطعنامه ترکیه و یمن اما در مجمع عمومی با اکثریت آرا -  128 رأی موافق- به تصویب رسید. به‌علاوه ترکیه خواستار تشکیل جلسه فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامی در استانبول شد که بعد از برگزاری این اجلاس، در بیانیه‌ای کشورهای اسلامی از فلسطین حمایت کرده و قدس شرقی را به‌عنوان پایتخت فلسطین به رسمیت شناختند.

واکنش آمریکا در مقابل فشارهای بین‌المللی
علاوه بر کشورهای اسلامی، چین و روسیه برخی از کشورهای اروپایی همچون فرانسه با این تصمیم ترامپ مخالفت ورزیدند. لذا پیرو این اقدام، فشارهای بین‌المللی بر آمریکا وارد شد و در تصویب قطعنامه پیشنهادی ترکیه و یمن در مجمع عمومی سازمان ملل، انزوای آمریکا به‌خوبی مشخص بود. این اتفاقات ایالات‌متحده را مجبور به واکنش‌های گوناگون و گسترده‌ای کرد. در اولین واکنش آمریکا قطعنامه شورای امنیت را وتو کرد و با توجه به ‌به‌تصویب رسیدن قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل همکاری‌های  مالی خود با سازمان ملل را به کم‌ترین سطح ممکن کاهش داد. به‌علاوه با توجه به اینکه اغلب کشورهایی که به قطعنامه رأی مثبت دادند کشورهای تحت حمایت آمریکا می باشند، دولت آمریکا این کشورها را تهدید به قطع حمایت و همکاری مالی کرده است. تداوم فشارهای بین‌المللی درنهایت منجر شد ترامپ برای کاهش این فشارها، عملی شدن انتقال سفارت را 6  ماه به تأخیر بیندازد.
با توجه به این روند و تداوم اعتراض‌ها چشم اندازی که می‌توان از ادامه سناریوی انتقال سفارت ارائه داد بحرانی شدن بیشتر منطقه در صورت اصرار آمریکا بر عملی کردن نهایی طرح است. در واقع با عملیاتی شدن سازوکارهای به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، چیزی جز گسترش دامنه بحران و اعتراض‌ها که منافع آمریکا و امنیت رژیم صهیونیستی را به شدت به مخاطره خواهند انداخت دست بانیان آن را نخواهد گرفت. انزوای بیشتر آمریکا در صحنه بین المللی با عدم همراهی جامعه جهانی با آشوب آفرینی و یکجانبه‌گرایی واشنگتن ماحصل تلاش‌های تیم ترامپ برای حمایت از روند توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی و مقابله با جریان مقاومت از این طریق است.
درنهایت باید به این نکته اشاره کرد تصمیم ترامپ باعث گشت که کشورهای اسلامی بار دیگر جایگاه خود را نسبت با مسئله فلسطین به یادآورند. اقدامات دولت‌های اسلامی گرچه  خوب و کاربردی بوده است اما به‌هیچ‌وجه کافی نیست. این دولت‌ها می‌تواند اقدامات خود را علیه این تصمیم به فاز دیگری همچون قطع روابط دیپلماتیک با آمریکا و رژیم صهیونیستی و تحریم کالاهای این کشورها نیز طیف وسیعی از اقدامات دیگر وارد سازند.