از ناتوی عربی تا تسلیم کردها در سوریه

در حالی که برخی منابع موثق آمریکایی در گفتگو با رویترز از طرح جدید آمریکا برای راه اندازی تشکیلات جدیدی به نام ناتوی عربی جهت مقابله با ایران خبر می دهند نشست نیروهای موسوم به قسد در دمشق منتج به نتیجه گزارش شده است. آیا همزمانی این دو رویداد نشانه ای بر تلاش ترامپ جهت کاستن از حضور آمریکا در جبهه های متعدد و تمرکز بر رویارویی با ایران است؟

در شرایطی که نمایندگان قسد از پنج شنبه گذشته در دمشق به سر برده و با نمایندگان دولت سوریه مشغول مذاکره بودند و در حالی که خروجی این جلسات حکایت از موفقیت آمیز بودن  مذاکرات  داشت، روز جمعه برخی منابع آمریکایی ازتصمیم دولت ترامپ به تشکیل ائتلافی جدید بنام "ناتوی عربی" پرده برداشتند.

ناتوی عربی به گفته این منابع متشکل از آمریکا، عربستان، امارات، قطر، بحرین، عمان و کویت در حاشیه خلیج فارس و دو کشور مصر و اردن در منطقه است. به گفته سخنگوی شورای امنیت آمریکا، تشکیلات جدید موسوم به "مسا" بنا دارد مانند یک خاکریز در مقابل آنچه تجاوز، تروریسم و افراط گرایی ایران خوانده می شود بایستد.

صرف نظر از اینکه در سایه شرایط موجود آیا "مسا" از این قابلیت برخوردار خواهد شد که از عالم رویاپردازی آمریکایی و برخی شیوخ عرب به عرصه عمل و واقعیت راه پیدا کند و شکلی عملیاتی و خارجی به خود بگیرد و یا اینکه صرفا تهدیدی امریکایی در کنار سایر تهدیدات این روزهای ترامپ علیه ایران است نکاتی چند قابل تامل است.

اولین نکته ای که در خصوص تشکیل ناتوی عربی شایسته تامل است اینکه با این طرح ترامپ بر آن است تا دامنه تهدیدها علیه ایران را با تشدید تحریم ها گره بزند تا ایران را به حضور در پای میز مذاکره و البته سازش وادار کند. این درحالی است که ترامپ از تهدیدهای اخیر راه به جایی نبرده و تنها جواب هایی از جنس تهدیدهایی معطوف به عملیاتی شدن دریافت کرده است. جالب آنکه ترامپ هر چه بیشتر به زمانه بازگشت تحریم ها در ده روز آینده نزدیک می شود، کمتر پیامی از ناحیه ایران مبتنی بر ضعف و شکست دریافت می دارد. ترامپ در حالی با اطمینان، چند روز پیش از روزگار نه چندان دوری سخن می گفت که ایرانیان از او درخواست مذاکره می کنند که تا ششم نوامبر و زمانه برگزاری انتخابات میان دوره ای کنگره فرصت چندانی در پیش ندارد. در انتخابات کنگره اگر جمهوری خواهان مدافع او موفق نشوند کرسی های مورد نیاز را به دست آورند برخی نگاه های جدی متوجه استیضاح او است.

دومین نکته در این خصوص اصرار ترامپ بر جایگزین کردن ایران به عنوان دشمن مشترک اعراب به جای اسرائیل است. واقعیت آن است که همچنان برخلاف امارات، عربستان و بحرین در میان اغلب کشورهایی که در لیست "مسا" به آنها اشاره شده است نسبت به ایران حسن ظن و نسبت به اسرائیل همچنان نگرش منفی وجود دارد و این در حالی است که نگاه بدبینانه به اسرائیل در میان معظم مردم این کشورها موج می زند و به همین دلیل هم هست که پروژه "معامله ترامپ" همچنان با مشکلاتی جدی مواجه است. در چنین شرایطی تشکیل ناتوی عربی می تواند به باور ترامپ از یک سو به بسیج منطقه علیه ایران بیانجامد و در عین حال تامین کننده امنیت اسرائیل از یک سو و خارج شدن مساله فلسطین از صدر مسائل جهان اسلام از دیگر سو باشد. نظر به آنچه گذشت ائتلاف "مسا" را باید در اندیشه ترامپ ائتلاف آمریکا، اعراب و اسرائیل قلمداد کرد، ائتلافی که رفع اختلافات جدی قطر _به عنوان کشوری که بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه را پذیرایی می کند_ با عربستان را در بردارد، خیال اسرائیل و اعراب منطقه را نسبت به یکدیگر به شکلی تاریخی راحت خواهد کرد و بلاخره حلقات فشار بر ایران جهت سازش با آمریکا را تکمیل خواهد کرد. اعلام تاریح نشست "مسا "در دوازدهم و سیزدهم اکتبر یعنی یک ماه قبل از برگزاری انتخابات کنگره به همین خاطر است و الا طرح ناتوی عربی در حقیقت مربوط به بیش از یک سال پیش است که از ناحیه سعودی ارائه شده و البته مسکوت ماند.

نکته سوم در این باره همزمانی این طرح با برگزاری موفق دور اول مذاکرات کردهای سوریه با دولت بشار اسد است. واقعیت آن است که متعاقب توفیقات نیروهای سوری در جنوب سوریه در مبارزه با گروه های تروریستی، باور اغلب تحلیلگران جبهه بعدی درگیری در شمال این کشور را رقه و مناطق تحت سیطره کردهای مورد حمایت امریکا و یا ادلب تحت تصرف ترکیه معرفی می کرد. در این میان کردها که طی ماه های اخیر اعتماد خود به حمایت های ترامپ را به کلی ازدست داده بودند تصمیم گرفتند بجای نبرد با دولت قانونی سوریه به اغوش وطن بازگردند وبهمین منظور از دوراه مبارزه یا مذاکره راه دوم رابرگزیدند.امریکا هم که پیشتر به انها وعده داده بود چنانچه به دریا راه پیدا کنید ازحمایت  این کشوردرتشکیل دولتی مستقل بهرمند میشوید ،مانند کردهای عراق پشت انها راخالی کرد ودرنتیجه فرارروی کردها راهی چز بازگشت باقی نماند .این درحالی است که سرنوشت محتوم کردها درشرایط مبارزه با نظام سوریه جز سرنوشت تروریستهای حلب،غوطه وجنوب سوریه نبود.براین اساس وفق محاسبات امریکایی ترامپ چاره ای جز اعلام موافقت بامذاکره کردها با دولت اسد نداشت والبته بنظر میرسد با این اقدام میکوشد تا ضمن سبک کردن جبهه های درگیری درمنطقه خاورمییانه همه توان نبرد را برجمهوری اسلامی بگذارد.
کلام پایانی انکه تحولات منطقه نشان میدهد طرح معامله ترامپ همچنان باموانعی جدی مواجه است ،امنیت اسرائیل باپیروزیهای دولت سوریه درجنوب وهم مرز بااسرائیل بیش ازگذشه اسیب پذیر شده ،توافق کرده با نظام اسد دست برتر ممحور مقاومت در منطقه را نشان میدهد وبلاخره سرسختی ایران دراصراربر مواضعش درکنار نزدیکی به انتخابات میان دوره ای کنگره ودستان خالی ترامپ به کابوسی کشنده برای رییس جمهور تاجر امریکا تبدیل شده است ،کابوسی که یقینا ائتلافهایی نظیر"مسا"حتی بفرض تحقق ،راهکار خلاصی از ان نیست . شاید این شعر عربی زبان حال ایرانیان و محور مقاومت باشد:

ان قومی تجمعواوبقتلی تحدثوا                 لاابالی بجمعهم کل جمع مونث