رؤیاهای ناتمام روسیه
اجلاس مسکو با حضور تعدادی از شخصیت های سیاسی کشور و یک هیات ده نفره از طالبان در حالی آغاز شده است که دولت افغانستان، تصریحا و تلویحا این برنامه را فاقد وجاهت قانونی دانسته است.
به نظر می رسد که این موضع دولت افغانستان، از نظر حقوقی کاملا به حق است.
دولت مستقر در کابل، حکومت قانونی و رسمی کشور است که به صورت طبیعی، باید اصلی ترین طرف گفتگو با مخالفین مسلح در صورت تمایل آنها به حضور در قدرت و پذیرفتن قانون اساسی باشد.
همه آنچه که در پروسه پیوستن گلبدین حکمتیار به حکومت روی داد، در مورد طالبان نیز میتواند اتفاق بیفتد و چنین رویدادی، جز با رهبری حکومت افغانستان، امکان پذیر نیست و غیر قانونی به نظر می رسد.
پراکندگی نهاد های مذاکره کننده با مخالفین حکومت، علاوه بر اینکه به تقویت جایگاه طالبان کمک میکند، هرگز نمی تواند تامین کننده منافع ملی کشور باشد.
مذاکرات مسکو نیز که تحت عنوان گفتگوی طالبان با رهبران جهادی آغاز به کار کرده، به دلایل مختلف نمی تواند به تامین صلح و منافع ملی منجر شود.
اولین نکته حائز اهمیت در این مذاکرات، این است که روسیه، تا هنوز هم با واقعیات عینی جامعه افغانستان به خوبی آشنا نیست.
آنچه روسیه از افغانستان و طالبان میداند، مبتنی بر نوع نگاهی است که پاکستان به مسکو تزریق کرده است. پاکستان تلاش دارد تا با مشروعیت بخشی به طالبان، زمینه حضور مجدد این گروه در قامت حکومت در کابل را فراهم آورد و از این رو، با تحریک حس رقابت جویانه روسیه در برابر آمریکا، به دنبال بهره برداری های منفعت گرایانه خود است.
روسیه پس جنگ در سوریه، به دنبال این است که در افغانستان نیز جایگاه تضعیف شده خود را تقویت کند و برای این قدرت نمایی، تصمیم گرفته تا از ابزار طالبان و چهره های سیاسی مخالف حکومت استفاده نماید.
اما واقعیت این است که روسیه به لحاظ بین المللی فاقد شرایط لازم برای ایجاد یک اجماع بین المللی در مورد افغانستان است. کشورهای قدرتمند و پر نفوذ دیگری نیز در تحولات افغانستان تاثیر گذار هستند که به دلایل گوناگون، حضور قدرتمند روسیه در افغانستان را بر نمی تابند و در تحرکاتی که ابتکار عمل آن در دست روسیه باشد، حضور نخواهند یافت.
این در حالی است که روسیه در میان مردم افغانستان نیز کشوری با پیشینه سیاه است و مردم افغانستان، نمی توانند به آسانی به روسیه اعتماد کنند.
روسیه میراث دار کشوری است که با اشغال افغانستان، تحمیل کننده مصائب چهل ساله به کشور است و طبق قوانین بین المللی، می بایست بابت آسیب هایی که در طول چهار دهه به افغانستان وارد کرده به کابل غرامت پرداخت کند.
با چنین بگروند سیاه و غیر قابل چشم پوشی، تلاش های روسیه برای به قدرت رساندن طالبان با استقبال مردمی مواجه نمی شود.
مردم افغانستان هم از روسیه و هم از طالبان خاطرات تلخ و سیاهی در دل دارند که هرگز نمیتوانند آن را از ذهن خود پاک نمایند.
از سوی دیگر، تاکید طالبان بر انحلال اردوی ملی که از نظر عموم مردم افغانستان، تنها وسیله حفظ امنیت و نوامیس شان به شمار می رود نشان دهنده این است که طالبان در ادعای خود صادق نیستند و در صورت رسیدن به قدرت، دوران سیاه گذشته را بر مردم تحمیل خواهند کرد.
بنابر این هم دستی روسیه با طالبان بدون در نظر گرفتن جایگاه حکومت افغانستان در مذاکرات صلح، صرفا به افزایش بدگمانی مردم به روسیه دامن خواهد زد و نتیجه نخواهد داد.
نویسنده: محمد عارف حیدری