راز ماندگی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره)

40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی در منطقه و جهان به رهبری امام خمینی(ره) می‌گذرد، اما این انقلاب و پیروزی دارای محتوا و شعارهایی است که پس از چهار دهه، رمز موفقیت این انقلاب و راز ماندگاری آن است.

پیروزی انقلاب اسلامی سرآغاز تحولات گسترده عمیق و فزاینده در ایران و بسیاری از کشورهای جهان شد، این حادثه بزرگ قرن، بسیاری از معادلات سیاسی جهان و منطقه را به نفع مستضعفان تغییر داد و موج حرکتهای آزادیبخش و استکبارزدایی سراسر جهان را موجب شد، پیروزی انقلاب اسلامی موجب درهم شکسته شدن هیمنه‌ی استکبار جهانی گشته و ثابت کرد چگونه بسیاری از ناممکن‌ها با اراده جمعی یک ملت و با توکّل به خداوند متعال ممکن شده و یک رژیم تا دندان مسلّح و برخوردار از حمایتهای همه جانبه قدرتهای بزرگ با دست خالی مردم به زانو در آمده و چگونه آن موجب مجد و عظمت اسلام و احیای هویت دینی امت اسلامی و منشأ رشد معنویت گرایی شد.

تأثیرات انقلاب اسلامی ایران با گذشت چند دهه از حیات پربرکت آن به گونه ای است که نیکسون رئیس جمهور سابق آمریکا معتقد بود جهان اسلام در قرن بیست و یکم یکی از مهمترین میدانهای زورآزمایی سیاست خارجی آمریکاست"(1) عواملی که با وجود دشمنی ها و کینه توزی های دشمنان انقلاب سبب تداوم انقلاب اسلامی ایران شده و چنانکه در جشن های دهه فجر و راهپیمایی 22 دلو هر سال مشهود است حتی موجب بالندگی هر ساله آن شده را باید در ویژگیهای خاص انقلاب اسلامی ایران جستجو نمود که عمده ترین آنها از این قرار است:

1 . اسلامی بودن انقلاب و تکیه بر مذهب: تکیه بر ارزشهای دینی و پی اندازی حکومتی برخاسته از متن دین و سازگار با آرمانی ترین اهداف و انتظارات بشر از اساسی ترین ویژگیهای انقلاب اسلامی ایران است که عامل اصلی پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می شود، مرحوم امام خمینی فرمودند: "اسلام و حکومت اسلامی پدیده الهی است که با به کار بستن آن سعادت فرزندان خود را در دنیا و آخرت به بالاترین درجه تأمین می کند و قدرت آن دارد که قلم سرخ به ستمگری ها و چپاولگری ها و فسادها و تجاوزها بکشد و انسانها را به کمال مطلوب خود برساند."(2) بنابراین انقلاب اسلامی تا وقتی در خط صحیح اسلام ناب با دقت حرکت کند و مردم روحیه دفاع از اسلام و ارزشهای اسلامی را زنده نگه دارند هیچ قدرتی نمی تواند نظام جمهوری اسلامی را از حرکت به سمت هدفهای خود باز دارد.

از جلوه های اسلامی بودن انقلاب اسلامی ایران این است که مشروعیت حکومت برخاسته از اراده خداوند است؛ "زیرا اساساً هیچگونه ولایتی جز با انتساب به اذن الهی، مشروعیت نمی یابد هر چند همراه با مقبولیت باشد."(3) و این مشروعیت الهی حکومت، حقانیت حکومت و حاکم اسلامی را در گرو پایبندی به موازین اسلامی قرار می دهد و نه خواست مردم هر چند حکومت اسلامی برای تحقق عینی و فعلیت بخشیدن به احکام دینی پذیرش مردم را لازم دارد و باید اسباب و عوامل رضایت مشروع مردم را فراهم کند. بنابراین پیروزی انقلاب اسلامی ایران پابرجاست چون مشروعیت حکومت از ناحیه خداوند است و این مشروعیت تا زمانی که پایبندی به موازین اسلامی و الهی باقی باشد، پابرجاست.

2 . مردمی بودن انقلاب: از خصوصیات انقلاب اسلامی ایران این است که با خواست و اراده مردم همراه است «قیام جمعیتی بزرگ و یکدل و یک جان با حرکتی پر تلاش و هدفدار و هماهنگ روی خط رهبری مکتبی در اوج پاکی و صفا و ایثار، ذوب شده در اسلام و رهبر، یکی از خصائص ممتاز انقلاب اسلامی است که تاریخ آن را کمتر به خود دیده است».(4)

امام خامنه‌ای حفظه الله فرمودند: انقلاب اسلامی ایران دو خصوصیت استثنایی داشت یک خصوصیت اینکه مبنای این انقلاب ارزشهای دینی و اخلاقی و معنوی بود و خصوصیت دیگر این بود که انقلاب برپایه اراده و خواست مردم در تشکیل و ادارة حکومت باقی ماند."(5)

3 . رهبری صادقانه و حکیمانه: بی شک صداقت، صراحت، شجاعت، سازش ناپذیری، از جان گذشتگی ، صلابت و قاطعیت، عشق به اسلام، مقام عرفانی، وارستگی، شخصیت والای علمی و فقاهتی و سادگی معنی دار زندگی امام(ره) در ارائه الگوی رهبری مؤثر بوده است ولی آنچه که مهمتر از این شاخصه های برجسته، امام را به عنوان اسوه قرار داده و به وی نقشی برتر از یک رهبر انقلاب بخشیده این است که به تعبیر شهید مطهری(ره): "ندای امام از قلب فرهنگ و از اعماق تاریخ و از ژرفای روح این ملت برمی خاست، مردمی که در طول چهارده قرن حماسه محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ ، علی ـ علیه السلام ـ زهرا ـ سلام الله علیها ـ ،حسن ـ علیه السلام ـ ، حسین ـ علیه السلام ـ ، زینب ـ سلام الله علیها ـ ، سلمان و ابوذر .... و صدها هزار شخصیت اسلامی دیگر را شنیده بود بار دیگر همان ندای آشنا را از حلقوم این مرد شنیدند، او را آئینة تمام نمای فرهنگ و هویت اسلامی خود که تحقیر شده بود دیدند."(6) رهبری انقلاب اسلامی در چارچوب ولایت فقیه که تداوم امامت است از عوامل مهم پیروزی و تدام موفقیت انقلاب اسلامی ایران محسوب میشود، امام خامنه‌ای فرمودند: اصل ولایت فقیه و پیوستن همه راه های اصلی نظام به مرکز ولایت نقطة درخشان نظام اسلامی است، این اصل همان ذخیره پایان ناپذیری است که باید مشکلات نظام جمهوری اسلامی ایران را در حساسترین لحظات و خطرناکترین گردنه های مسیر پر خطر جمهوری اسلامی حل کند و گره های ناگشودنی را بگشاید،"(7)

در واقع "یک انقلاب در حد کمال مطلوب سه رکن اساسی دارد که عبارت است از برخورداری از یک ایدئولوژی و مکتب پویا و انقلابی و مشارکت گسترده و فعالانه و ایثارگرانه مردم از همه طبقات و ظهور و نهادینه شدن رهبری مورد قبول عموم مردم با ویژگی های شخصی همچون نبوغ، اقتدار، صلابت و جسارت در تصمیم گیری و انقلاب اسلامی در هر سه رکن از تمامیت و عظمت بی نظیری برخوردار بوده است. حفظ ویژگی های این سه رکن اساسی اقتدار نظام و انقلاب می تواند همچنان موجب تداوم و توسعه آن گردد و هر نوع آسیبی که به این سه رکن وارد آید موجبات زوال تدریجی و انحطاط انقلاب را فراهم خواهد کرد."(8)

4 . اهداف بلند انقلاب اسلامی ایران و تکیه بر نیازهای واقعی و فطری مردم: انقلاب اسلامی ایران در همه ابعاد فردی و اجتماعی، داخلی و خارجی، سیاسی و اقتصادی و فرهنگی اهداف بسیار بلندی برای حکومت ترسیم نموده است که این اهداف مأخوذ از قرآن و سنت بود و در شعارهای مردم نیز تجلی یافته بود؛ شعارهایی همچون استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی، حاکمیت ارزشهای الهی و نفی سلطه شرق و غرب، عدالت اجتماعی و... .

از سویی دیگر انقلاب اسلامی ایران با تکیه بر نیازهای فطری واقعی مردم اهداف بلند نظامش را در اصل سوم قانون اساسی کشور خود در طی شانزده بند تبیین نموده که به راستی هر بیننده ای را مجذوب جامعیت خویش می سازد که بکار بستن این اهداف تضمین کننده سعادت نسل حاضر و تمامی نسلهای آینده این کشور خواهد بود. امام خامنه‌ای فرمودند: "اگر یک حرکت تاریخی همچون انقلاب اسلامی شعارهایش بر نیازهای ذاتی انسان نظیر عدالتخواهی، استقلال، آزادی واقعی، مبارزه با فقر و فساد و تبعیض و دفاع از مظلوم مبتنی باشد، به شرط آن که مسئولان و مردم به وظایف خود عمل کنند هیچگاه پیر نخواهد شد و همواره جوان و پویا و پرنشاط خواهد بود."(9)

5 . دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی و جلوه های کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران: دستاوردهای عظیم انقلاب اسلامی ایران برای اسلام و مسلمین در داخل کشور و خارج از این کشور بی نظیر بوده است.

سرنگونی نظام شاهنشاهی و استمرار نظام جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تحمّل در اصول و رفتارهای سیاست خارجی، احیای اسلام و آوردن مذهب به متن زندگی مردم و بازگرداندن اسلام به صحنة جهان، دفاع از حقوق همه مسلمانان و بیداری و آگاهی بخشیدن به آنان، آشکار شدن ابعاد سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حکومتی اسلام راستین و توانائی ها و جامعیت مذهب شیعه و از بین بردن خودباختگی و ایجاد روحیه خودباوری در ملت ایران و مسلمانان جهان، شکستن هیمنه و ابهت قدرتهای بزرگ و ... نمونه ها و بخش هایی از سرفصلها و عناوین مهم دستاوردهای انقلاب اسلامی است، همچنین مقایسه ای اجمالی بین وضعیت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی قبل از انقلاب با پس از پیروزی این انقلاب گواه کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران و پیشرفت سریع انقلاب علیرغم برخی کاستیها و مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. تصوّر درست دستاوردهای انقلاب و کارآمدی انقلاب اسلامی ایران تصدیق ضرورت تداوم انقلاب را در پی دارد، بررسی شناخت و احساس کارآمدی نظام اسلامی اقبال بیشتر به سوی انقلاب، عشق و علاقه، دلبستگی و وابستگی به انقلاب را پدید می آورد. درک دستاوردهای انقلاب، درک ارزش و اهمیت انقلاب، تبیین کارآمدی نظام و کارهای بزرگی که انجام شده امیدواری به آیندة روشن آمادگی برای قدردانی و شکر نعمت انقلاب را با کوشش در راه تداوم آن به همراه دارد.

6 . وحدت ملی: از عوامل مهم پیروزی انقلاب اسلامی ایران وحدت و یکپارچگی مردم بود که در سایر انقلابها کمتر دیده می شود و اسلام تنها چیزی بود که این یکپارچگی را به وجود آورد و جز این اگر شعار و شعور دیگری حاکم بود بی شک به این وحدت لطمه وارد می آورد و به اختلاف نظر می کشاند، به دلیل اسلامی بودن نهضت بود که همه گروههای مختلف در یک مسیر و یک صف قرار گرفتند. همین عامل پیروزی، عامل تداوم آن نیز هست، یکپارچگی و وحدت مردم در صحنه و تأکید بر پیاده شدن ارزشها و معیارهای اسلامی و تبعیت از رهبری عاملی است که سبب پویائی و کارآمدی نظام و تداوم آن خواهد شد، مرحوم امام خمینی(ره) در وصیتنامه الهی سیاسی خویش چنین فرمود: "بی تردید رمز بقاء انقلاب اسلامی همان رمز پیروزی است و رمز پیروزی را ملت می داند و نسلهای آینده در تاریخ خواهند خواند که دو رکن اصلی آن انگیزه الهی و مقصد عالی حکومت اسلامی و اجتماع ملت در سراسر کشور با وحدت کلمه برای همان انگیزه و مقصد... توصیه اینجانب به مسلمین و خصوص ایرانیان به ویژه در عصر حاضر آن است که در مقابل این توطئه ها عکس العمل نشان داده و به انسجام و وحدت خود به هر راه ممکن افزایش دهند و کفار و منافقان را مأیوس نمایند." .(10)

بنابراین انقلاب اسلامی ایران و پیروزی آن پابرجاست چرا که انقلاب اسلامی ایران نظامی است دینی و مردمی و دارای رهبری شایسته که بر تأمین نیازهای واقعی مردمش همت گماشته و اهداف بلندی را فراروی خود قرار داده و باوحدت کلمه و انسجام ملی به سمت دستیابی به این اهداف حرکت می کند و در این راه دستاوردهای بزرگی در داخل و خارج این کشور به دست آورده و به موفقیتهای چشم گیری دست یافته است.

پی‌نوشت‌ها:
1 . ریچارد نیکسون، فرصت را از دست ندهید، ترجمه حسین وقسی نژاد، انتشارات طرح نو، 1371،ص 256.
2 . صحیفه نور، ج 21، ص 176.
3 . محمدتقی مصباح یزدی، کتاب نقد، شماره 7، ص 168.
4 . عباسعلی عمید زنجانی، گزیدة انقلاب اسلامی و ریشههای آن، کتاب طوبی، تهران، 1376، ص 18.
5 . حدیث ولایت، ج 3، ص 249 و 250.
6 . شهید مطهری، پیرامن انقلاب اسلامی، انتشارات صدرا، 1368، ص 119
7 . حدیث ولایت، ج 3، ص 136.
8 . منوچهر محمدی، انقلاب اسلامی زمینه ها و پیامدها، نشر معارف، 1380، ص 282.
9 . روزنامه جمهوری اسلامی ایران، 19/5/81.
10 . صحیفه نور، ج 21، ص 176 و 177.