نخستین زن گدای خیابانی در دایکندی کیست؟

عکس نخستین زن گدای خیابانی در شهر نیلی، مرکز دایکندی، روز دوم ماه رمضان در شبکه‌های اجتماعی از جمله فیس‌بوک هم‌رسانی شد. این عکس توسط محمد‌رجا، عکاس محلی در دایکندی، در روز اول ماه رمضان، نزدیک غروب آفتاب، گرفته شده است. رجا با این صحنه به صورت اتفاقی روبه‌رو شده است. او می‌گوید که هنگام عبور از جاده عمومی شهر نیلی، چشمش به این زن گدا افتاد و در حالی که دست تکدی دراز کرده بود، از او عکس گرفت.

محمد‌رجا این عکس را زیر این عنوان «تا ناهنجاری فراگیر نشده، لطفاً به ترمیم پنجره‌های شکسته اقدام کنید» در حساب کاربری خود در فیس‌بوک به اشتراک گذاشته است. در این عکس، یک زن چادری‌پوش با یک کاسه گدایی در دست مشاهده می‌شود. کودکی نیز در بغل زن چادری‌پوش دراز کشیده و احتمالاً از او برای برانگیختن بیش‌تر حس ترحم مردم استفاده شده است.

به روایت عکس، جاده عمومی شهر نیلی خاکی است و از موتر خالی، اما دو موترسایکل از پیش روی زن در حال عبور دیده می‌شوند. دو موترسایکل دیگر نیز از پشت سر زن عبور کرده‌اند و یک موترسایکل هم به تعقیب آن‌ها به راه افتاده است. پسری نیز بدون آن‌که به زن گدا نگاه کند، قصد دارد از مقابل او رد شود. به گمان، چشم او به سوی دوربین عکاس خیره مانده است.

این زن گدا از جهات مختلف در دایکندی خبرساز شده است. او نخستین زنی است که در دایکندی در لباس گدایی مشاهده می‌شود. هم‌چنان این زن نخستین گدای خیابانی در این ولایت لقب گرفته است. پیش از این به گفته شهروندان و مقامات محلی دایکندی، گدای خیابانی در این ولایت مشاهده نشده است. به همین شکل، او نخستین کسی است که برای گدایی، کودک به همراه دارد. علاوه بر این‌ها، او نخستین زنی است که در دایکندی با چادری ظاهر شده است. این رفتارها و ظاهر منحصر به فرد او، رسانه‌های محلی را برای واکاوی موضوع، بیش‌تر سرگرم کرده است.

لطیفه سادات، خبرنگار یک تلویزیون محلی در دایکندی به نام «سبزها»، می‌گوید که او با این زن گدا گفت‌وگو کرده است. به گفته خانم سادات، این زن خود را آواره‌ی جنگی از ولایت جنگ‌زده کندز در شمال کشور معرفی کرده است. زن متکدی گفته است که در پی جنگ‌های اخیر کندز، به جهان آواره‌گی پرتاب شده است. ابتدا به شهر کابل رفته و اقامت کوتاهی در این شهر داشته است. پس از آن راه بامیان را در پیش گرفته و به تازه‌گی سر از دایکندی درآورده است.

این زن گدا تنها نیست. با او سه چهار کودک قد و نیم‌قد دیده شده‌ است. زن گدا گفته است که شوهرش در جنگ‌ها کشته شده است.

در کنار خانواده این زن، یک یا سه خانواده دیگر نیز در شهر نیلی به سر می‌برند. آن‌ها در گوشه‌ای از این شهر بساط زنده‌گی گسترده‌ و شب و روز خود را زیر دو چادر جداگانه سپری می‌کنند.

مقامات محلی دایکندی می‌گویند تأیید نمی‌توانند که این زن گدا همراه با چند خانواده دیگر که به تازه‌گی در شهر نیلی متمکن شده‌اند، از جنگ‌زده‌های کندز باشند. رضا محمدی، رییس اداره کار و امور اجتماعی دایکندی، می‌گوید که این اداره در همکاری با اداره پولیس و دیگر ادارات مرتبط تصمیم گرفته‌اند درباره هویت این خانواده‌ها تحقیق کنند. محمدی از جانب دیگر گفت که مطابق ماده 13 قانون حمایت اجتماعی، گدایی ممنوع است و اداره محلی دایکندی از این کار جلوگیری خواهد کرد. او تأکید کرد که گدایی خیابانی و به‌ ویژه استفاده از کودکان در امر گدایی در دایکندی، سابقه ندارد و تداوم فعالیت این زن و هم‌دستانش می‌تواند به یک «الگوی بد» در این ولایت تبدیل شود. محمدی گفت که به محض روشن شدن تمامی ابعاد این قضیه، برای برچیدن بساط گدایی این زن و هم‌دستانش دست به کار خواهند شد.

اداره عودت‌کننده‌کان و مهاجرین دایکندی نیز می‌گوید که خانواده‌های تازه آمده به دایکندی از جنگ‌زده‌های کندز نیستند؛ زیرا اگر می‌بودند، دایکندی را محل اقامت برای خود انتخاب نمی‌کردند. به گفته عزیرالله راسخ، سرپرست این اداره، دایکندی یک ولایت فقیرنشین است و زنده‌گی در این ولایت دشواری‌هایی دارد که جنگ‌زده‌ها از آن گریزان‌اند. او گمان می‌برد که این خانواده‌ها از ساکنان دوره‌گرد و کو‌چ‌نشین کشور باشند و هر چند سال بعد به دایکندی می‌آیند و پس از اقامات کوتاهی به ولایات دیگر می‌روند.

عزیزالله راسخ می‌گوید که چنین خانواده‌هایی دو سال پیش نیز به دایکندی آمده بودند، اما این نخستین بار است که به گفته راسخ، زنان این خانواده‌ها دست به گدایی زده‌اند. راسخ افزود که در روز دوم رمضان تنها یک زن در جاده عمومی شهر نیلی سرگرم گدایی بود و این گدا در این روز پول هنگفتی به دست آورده است. اما اکنون شمار گداها در این شهر به سه زن رسیده‌ است و هر سه آن‌ها چادری آبی‌رنگ به تن دارند و با کودکان خود سرگرم گدایی‌اند.

سرپرست اداره عودت‌کننده‌گان و مهاجرین دایکندی تصریح کرد که دلسوزی و ترحم مردم در برخورد با نخستین زن گدا در این ولایت، زنان دیگر این خانواده‌ها را ترغیب کرده است تا دست به گدایی ببرند. به گفته عزیزالله راسخ، این خانواده‌ها که قبلاً برای مدت کوتاهی در دایکندی مسکن اختیار می‌کردند، اکنون مدت اقامت خود را بیش‌تر کرده‌اند. راسخ هشدار داد که اگر از این وضعیت جلوگیری نشود، ممکن است گدایی در دایکندی تعمیم یابد و این کار به یک حرفه تبدیل شود.

دایکندی در ساحات مرکزی کشور یکی از ولایات فقرنشین است. بیش‌تر ساکنان این ولایت مصروف زراعت و مالداری‌اند. اما پیش از این، با وجود فقر حاکم در دایکندی، گدای خیابانی در این ولایت مشاهده نشده است. حالا که برای نخستین بار یک زن گدا وسط جاده عمومی شهر نیلی سبز شده است، مردم و مقامات به دو دسته تقسیم شده‌اند؛ مقامات به فکر برچیدن بساط این گدا و مردم به فکر کمک و تهیه توشه بیش‌تر برای او. دیده شود که در جنگ تدبیر مقامات و ترحم مردم، سرنوشت این زن گدا و هم‌دستانش به کجا کشیده خواهد شد.