ایدز؛ مرگ خاموش و مخفی
بهترین راه، برای عدم ابتلای افراد به این ویروس، آگاهی و پیش‌گیری است که نیاز به برنامه‌ریزی و کار سیستماتیک دارد. بر اساس آمار سازمان‌ملل متحد، امروز تقریبا 34 میلیون نفر در دنیا به ایدز مبتلا هستند و هر ساله تعداد 5.6 میلیون به آن اضافه می‌شود.
هر روز که می‌گذرد، ایدز یا ویروس «اچ آی وی»، از انسان‌ها قربانی بیشتری می‌گیرد. بیماری که به دلیل عدم آگاهی و زمینه‌های فراوان مبتلا شدن به آن در افغانستان، هم چنان یک تابو است. وزارت صحت افغانستان گفته است که 2900 نفر در کشور، ناقل این ویروس اند؛ در حالی که سازمان صحی جهان می‌گوید، آمارها به 7200 نفر می‌رسد که تنها چهل درصد آن، ثبت رسمی شده است.
مشکل در عدم آگاهی و نگاه مجرمانه به این بیماری است، حکومت و وزارت خانه‌های که در زمینه‌ی سلامتی کار می‌کنند، نتوانسته اند به اندازه‌ی کافی در اطلاع رسانی به مردم موفق باشند. عدم رعایت بهداشت، داشتن رفتارهای ناآگاهانه و پر خطر، کمبود نظارت بر مراکز صحی، فقر روز افزون و هیولای مواد مخدر، مردم افغانستان را بیش از هر زمان دیگری، در معرض ابتلا به این بیماری قرار داده است.
هر چند، وزارت صحت مراکزی رایگان برای آگاهی و حتا معالجه‌ی ایدز ایجاد کرده و در ولایت‌های کابل، هرات، بلخ، قندهار، ننگرهار، قندوز، غزنی، بدخشان، فراه، نیمروز، هلمند، پروان، پکتیا و خوست خدمات و زمینه‌های آگاهی برای پیش‌گیری از ایدز را راه اندازی کرده است؛ اما با توجه به ناامنی، جنگ، خشونت‌ها و در معرض خطر بودن مردم، کافی نبوده است. بهترین راه، برای عدم ابتلای افراد به این ویروس، آگاهی و پیش‌گیری است که نیاز به برنامه‌ریزی و کار سیستماتیک دارد. بر اساس آمار سازمان‌ملل متحد، امروز تقریبا 34 میلیون نفر در دنیا به ایدز مبتلا هستند و هر ساله تعداد 5٫6 میلیون به آن اضافه می‌شود. لزوما، تنها راه آلوده شدن افراد به ایدز، از راه آمیزش جنسی نیست، هر کسی می‌تواند، در آرایشگاه، در شفاخانه، در استفاده از وسائل و لوازمی که آلوده به ویروس ایدز باشد، به آن آلوده شود. اگر دولت افغانستان در این زمینه، کار می‌کرد و مردم آگاهی کامل از آن می‌داشتند، می‌توانست مثل کشورهای تایلند و اوگاندا که با آگاهی دهی و مشاوره، جلو نشر این بیماری را گرفتند، توفیق می‌داشت؛ اما حتا در شفاخانه‌ها، پزشکان برخورد مناسب با بیماران ندارند. تصور آنست که ناقل ویروس اچ آی وی، بدکاره و مجرم است. این نگاه و عدم آگاهی، موجب می‌شود که بیماران، از آشکار شدن بیماری شان ترس و هراس داشته باشند. بیماری پنهان بماند و افراد بیشتری به آن مبتلا شوند. کشورهای دیگر، برای پیش‌گیری از ایدز، «استندردهای طلایی» برایشان تعریف کرده و در زمینه‌های اعمال جنسی ایمن، پرهیز از رفتارهای پرخطر دیگر و حساسیت در استفاده از فرآورده‌های خونی و آلوده، توانسته اند تا اندازه‌ی زیادی از نشر اچ آی وی جلوگیری کنند. وزارت صحت افغانستان گفته است که چهار مرکز برای مردانی دارای رفتارهای پرخطر، سه مرکز برای زنانی دارای رفتارهای پرخطر، شش مرکز OST، چهار مرکز OST در زندان‌ها، 12 مرکز مشوره دهی و آزمایش دواطلبانه یا VCT در سیستم خدمات صحی اساسی و بازبینی شفاخانه‌ها، هفت مرکز خدمات جلوگیری از انتقال اچ آی وی از مادر به طفل، در شفاخانه‌های حوزوی و ولایتی با خدمات حمایه‌ی طفل و مادر و چهار تیم سیار برای عرضه‌ی خدمات ایجاد کرده است. مردم افغانستان باید در ابتدا بدانند که چه رفتارهایی، جزو رفتارهای پرخطر است و چگونه می‌توان از خطر ابتلا شدن به ویروس ایدز، دور و ایمن ماند. از آن‌جا که تولید دوا و واکسن برای درمان قطعی ایدز کم است، تمام تلاش‌ها باید در راستای کاستن بیماری مسری ایدز باشد. کنترل این بیماری باید یکی از اهداف اولیه و اساسی بوده و تمام افراد، از این بیماری آگاه شوند. بهتر است که تمام پزشکان فرض را بر این بگذارند که همه‌ی بیمارانشان در معرض خطر ابتلا به بیماری ایدز قرار دارند، تا ملزم به ارائه‌ی مشاوره و آموزش باشند. تصور این که فردی در افغانستان در خطر این بیماری نیست، یک برداشت و فکر اشتباه است.
آگاهی از ایدز و کنترل آن، البته تنها وظیفه‌ی حکومت نیست، باید همه کمک کنند تا در مکاتب، دانشگاه‌ها و هر کجایی که می‌تواند مؤثر باشد، در این زمینه به مردم آگاهی داده شود. گفته می‌شود که یک سوم بیماران، معتادان تزریقی استند که حکومت تا کنون هیچ برنامه‌ی مؤثر، در زمینه‌ی کنترل مواد مخدر، معتادان و یا راه‌های مقابله با معتاد شدن مثل ورزش و گسترش فرهنگ و هنر نداشته است. تا حالا هیچ کدام از برنامه‌های پیش‌گیری ایدز، به اندازه‌ی برنامه‌های پیش‌گیری در زنان باردار موفق نبوده است. نود درصد انتقال ایدز به کودکان از سوی مادران بوده است که اگر در زمان بارداری، درمان مناسب صورت نگیرد، ویروس به کودک انتقال خواهد یافت. دوای درد این بیماری، آگاهی، پیش‌گیری و از بین بردن تابوی ایدز است.