قرنطینه ی کابل و نگرانی از گرسنگی؛ کمک 500 میلیونی حکومت به کارگران روزمزد

غلام‌حسین ناصری، نماینده مجلس از این‌که این کمک‌ها به‌ گونه‌ی عادلانه توزیع نشود، ابراز نگرانی می‌کند. به گفته‌ی او با توجه به فساد گسترده در دستگاه دولت، نگرانی این وجود دارد که این کمک‌ها حیف‌ومیل شود. او بر نظارت جدی از روند توزیع کمک‌ها تأکید می‌کند.

به‌دنبال شیوع ویروس کرونا در کابل و سپس وضع محدودیت گشت‌وگذار و متوقف‌شدن بیش‌تر فعالیت‌های اقتصادی در شهر کابل، حالا «کمیته‌ی اضطرار مبارزه با کرونا» تصمیم گرفته است که 500 میلیون افغانی را صرف امدادرسانی به اقشار آسیب‌پذیر جامعه کند.

در شهر کابل به جز از مراکز صحی و فروشگاه‌های مواد غذایی دیگر تمامی فعالیت‌های سطح شهر متوقف شده است. تا سه هفته‌ی دیگر تمامی ادارات دولتی به جز از نهادهای که خدمات صحی و امنیتی ارایه می‌کنند نیز تعطیل است. با این وصف افرادی که با کار روزمزد امرار معاش می‌کردند در معرض خطر جدی گرسنگی و قحطی قرار گرفته‌اند.

ولایت و شهرداری کابل که مسئول اجرای این طرح هستند، سه دسته را افرادی آسیب‌پذیر تشخیص داده‌اند. این افراد شامل دست‌فروشان، کارگران روزمزد (کارگران سر فلکه) و مهاجران برگشته از ایران می‌شوند.

محمدیعقوب حیدری، والی ولایت کابل در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفت که تا پایان هفته‌ی جاری کار سروی و تشخیص این افراد تمام و از شروع هفته‌ی آینده امدادرسانی به آنان آغاز می‌شود. هنوز مشخص نیست که این کمک به‌صورت نقدی پرداخت می‌شود یا جنس. آقای حیدری می‌گوید که پس از تثبیت نیازمندان در هماهنگی با خود آنان تصمیم گرفته خواهد شد که به چه ترتیب این کمک‌ها توزیع شود.

ولایت کابل در هماهنگی با شهرداری کابل مؤظف شده‌اند که افراد آسیب‌پذیر را شناسایی و شامل فهرست کند.

شهرداری کابل مشخصا وظیفه دارد که تمامی دست‌فروشان آسیب‌پذیر در سطح شهر را تشخیص و فهرست آن را به ولایت کابل بفرستد. نرگس مومند، سخن‌گوی  شهرداری کابل به روزنامه اطلاعات روز گفت که تا کنون فهرست دست‌فروشان ناحیه‌های اول و دوم به ولایت فرستاده شده است و کار روی بررسی و نام‌نویسی دست‌فروشان سایر ناحیه‌ها نیز جریان دارد.

شماری از دست‌فروشان و کارگران منطقه پل سرخ واقع در ناحیه ششم شهر کابل اما به روزنامه اطلاعات روز گفتند که تا کنون هیچ کسی آنان را برای دریافت کمک نام‌نویسی نکرده‌ است. آنان همه از بیکاری شکایت داشتند و از ادامه این روند به‌شدت ابراز نگرانی کردند.

با این حال والی کابل می‌گوید که تا پایان هفته‌ی جاری فهرست افراد آسیب پذیر تکمیل و به دنبال آن کمک‌رسانی آغاز می‌شود. والی کابل همچنان می‌گوید برنامه دارد کارگرانی را که قبلا برای کارگری به چوک‌ها می‌رفتند و حالا در نتیجه قرنطین شهر کابل، کار گیرشان نمی‌آید به کمربند سبز کابل و دیگر پروژه‌های انکشافی و ساختمانی خارج از شهر به کار بگمارد: «برای هر کارگر 10 هزار افغانی مزد در نظر گرفته خواهد شد.»

والی کابل تأکید می‌کند مهاجرانی که تازه از ایران برگشته و در کابل ساکن شده‌اند تا پایان دوره محدودیت گشت‌وگذار، باید در خانه‌های‌شان بمانند. او افزود که نخست این مهاجران از طریق وکلای گذر و مساجد محله‌های‌شان شناسایی و سپس برای دریافت کمک معرفی می‌شوند.

براساس اطلاعات وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان به‌دنبال شیوع ویروس کرونا در ایران، از اول ماه حوت سال گذشته تا کنون حدود 150 هزار مهاجر افغان به کشور برگشته‌اند. اما از این که چه تعداد آنان در کابل ساکن شده‌اند آماری در دست نیست.

با این حال والی کابل می‌گوید که یک کمیته دیگر روی هماهنگی کمک‌های افراد خیّیر و سکتور خصوصی به افراد نیازمند کار می‌کند. به گفته‌ی آقای حیدری افراد خیّیر جامعه از دور روز به این‌سو در هماهنگی با کمیته اضطرار به کمک‌رسانی به افراد نیازمند آغاز کرده‌اند: «تنها امروز برای 500 خانواده در بگرامی کابل هفت قلم مواد غذایی توزیع شد.»

مکانیزم شناسایی افراد آسیب‌پذیر چگونه است؟
والی کابل می‌گوید که هیأتی از کمیته اضطرار در هماهنگی نزدیک با ریاست‌های نواحی و وکلای گذر افراد آسیب‌پذیر را شناسایی و دسته‌بندی می‌کند؛ طوری که نام، عکس، شغل و محل کار آنان ثبت می‌شود.

به گفته‌ی ولی کابل رسانه‌ها، جامعه مدنی، اعضای شورای ولایتی و نمایندگان پارلمان برای شفافیت در امدادرسانی و شفافیت در تشخیص افراد آسیب‌پذیر از این روند نظارت می‌کنند. طبق گفته‌های او در مقیاس کلان، سه دسته از مردم در شهر کابل آسیب‌پذیر تشخیص شده‌اند که عبارت اند از دست‌فروشان، کارگران سر فلکه و مهاجرانی که از ایران برگشته‌اند.

اما رضا فرزام، استاد دانشگاه می‌گوید که اقشار آسیب‌پذیر از قرنطین کابل خیلی بیش‌تر از این است. او به‌عنوان نمونه به گارسون‌های رستوران‌ها اشاره می‌کند که در نتیجه‌ی مسدودشدن رستورانت‌ها بیکار شده‌اند: «ضرورت است که از این افراد نیز حمایت شود.»

جوگی‌ها به‌دلیل این‌که اکثرشان به کارهای روزمزد و تکدی‌گری مشغول‌اند، یکی از آسیب‌پذیرترین اقشار است که از تعطیلی شهر و کار متأثر شده‌اند.

محمد صابر کولابی، نماینده جوگی‌ها از وضعیت اقتصادی بد این اقلیت در پایتخت خبر می‌دهد. به گفته‌ی او در زمان قرنطین اوضاع اقتصادی جوگی‌ها بدتر از پیش شده است و اگر این روند ادامه یابد، احتمال تلفات به علت گرسنگی وجود دارد.

با این حال رضا فرزام با آن‌که اختصاص 500 میلیون افغانی برای امدادرسانی به افراد آسیب‌پذیر را یک گام مهم می‌خواند، اما معتقد است که با توجه به اوضاع جاری و فقر گسترده در کشور به‌‌ویژه در پایتخت، اختصاص این مقدار پول کافی نیست.

غلام‌حسین ناصری، نماینده مردم کابل در مجلس نمایندگان نیز این بودجه را اندک می‌داند: «به اصطلاح بودجه که در نظر گرفته شده، نمک دیگ هم نمی‌شود. یک بودجه کلان ضرورت است که بتوانند قضیه را پوشش بدهد.»

طبق آمارهای رسمی 44 درصد جمعیت افغانستان امنیت غذایی ندارند و به همین ترتیب 54 درصد مردم افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. بخش عمده‌ی این جمعیت در کلان‌شهرهای کشور مثل شهر کابل زندگی می‌کنند.

با این حال به گفته‌ی آقای فرزام حالا که شهر کابل قرنطین شده است، طبعا اوضاع بدتر از پیش شده است. بنابراین تأکید می‌کند که حکومت باید هرچه زودتر دست به کار شود، زیرا به گفته‌ی او از یک سو این کار کمک می‌کند مردم قرنطین را رعایت کنند و از سوی دیگر باعث می‎شود که مردم بیش‌تر آسیب نبیند.

نبود آمار دقیق افراد آسیب‌پذیر و آنانی که نیاز به کمک دارند، یکی از مشکلات جدی در سطح کشور به‌ویژه پایتخت است. اداره‌ی احصایه مرکزی هم آمار دقیقی از این افراد ندارد. بنابراین کار امدادرسانی در چنین وضعیتی دشوار است.

آقای فرزام پیشنهاد می‌کند که در چنین شرایطی، دولت باید از طریق شوراهای محلی، وکلای گذر و نواحی شهر کابل اقدام به تشخیص افراد آسیب‌پذیر کند تا کمک‌ها هرچه زودتر به نیازمندان برسد.

در همین حال، غلام‌حسین ناصری، نماینده مجلس از این‌که این کمک‌ها به‌ گونه‌ی عادلانه توزیع نشود، ابراز نگرانی می‌کند. به گفته‌ی او با توجه به فساد گسترده در دستگاه دولت، نگرانی این وجود دارد که این کمک‌ها حیف‌ومیل شود. او بر نظارت جدی از روند توزیع کمک‌ها تأکید می‌کند.

طبق فیصله‌ی کابینه‌ی حکومت و کمیته‌ی اضطراری جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، شهر کابل تا سه هفته‌ی قرنطین خواهد بود. حکومت مشخص نکرده که پس از سه هفته این محدودیت رفع می‌شود یا خیر. وزارت صحت عامه همچنان تأکید می‌کند که شهروندان کشور فاصله اجتماعی را رعایت کنند و روزانه‌ مکررا دست‌هاشان را با آب و صابون بشویند.

براساس اطلاعات وزارت صحت عامه کشور تا صبح امروز مجموعا 174 رویداد مثبت کرونا در کشور ثبت شده است. از این میان تا کنون پنج نفر تندرست شده و چهار تن دیگر جان باخته‌اند.