چرا طالبان اعلام آتش بس کردند؟
رهایی زندانیان طالبان و در پی آن آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی از مواردی بودند که براساس توافق امریکا با طالبان باید تا دهم ماه مارچ انجام می‌شد، اما این کار تا حالا انجام نشده است. هراس از این وجود داشت که با شدت‌گرفتن خشونت‌ها از سوی طالبان و از این سو اعلام حملات تهاجمی از سوی حکومت افغانستان، پروسه صلحی که به ابتکار امریکا آغاز شده است دوباره شکست بخورد.
پس از آتش‌بس سه‌روزه که از سوی طالبان اعلام شده بود، خشونت‌ها در کشور همچنان در پایین‌ترین سطحش قرار دارد. آتش‌بس کماکان ادامه داشته و حملات دو طرف به‌صورت قابل توجهی کاهش یافته است. پس از سقوط حاکمیت طالبان و شکل‌گیری نظام جدید، این نخستین بار است که طالبان اعلام آتش‌بس می‌کند. پیش از آن خواست آتش‌بس همیشه از سوی دولت افغانستان مطرح می‌شد و طالبان اغلب آن را رد میکرد. در این گزارش به این پرسش پاسخ داده می‌شود که چه شد طالبان اعلام آتش‌بس کردند و آیا اعلام آتش‌بس از طرف طالبان به معنای گرایش این گروه به حسن نیت واقعی در مذاکرات صلح است؟
شورای امنیت ملی افغانستان اعلام کرده که آتش‌بس ادامه یافته و تلاش‌ها برای پایدارماندن آن ادامه دارد. جاوید فیصل، سخن‌گوی شورای امنیت افغانستان دیروز در تویتی نوشت که که با وجود گزارش‌هایی از حملات پراکنده‌ی طالبان، سطح خشونت‌ها به‌طور قابل توجهی پایین است. او آتش‌بس را یک اقدام عملیاتی پیچیده خواند و تلویحا گفته از آن رو که این نخستین گام به‌سوی آتش‌بس دوامدار است، امکان خطا وجود دارد و رعایت صددرصدی آن به هماهنگی چشم‌گیر و مداوم نیاز دارد.
فارین پالسی در گزارشی از قول منابع آگاه نوشته است که طالبان تصمیم گرفته پس از عید نیز به «کاهش خشونت‌ها» ادامه دهد.
عبدالله عبدالله که به‌تازگی ریاست شورای عالی مصالحه ملی را عهده‌دار شده، نیز گفته که اعلام آتش‌بس سه‌روزه از سوی طالبان و دولت افغانستان و کاهش خشونت در روزهای اخیر، بیش از هر زمان دیگری زمینه برای آغاز مذاکرات بین‌الافغانی فراهم شده است. او دوام آتش‌بس را نیاز جدی برای آغاز مذاکرات مستقیم بین حکومت افغانستان و طالبان و تداوم آن خوانده است.
دولت افغانستان همواره گفته است که گروه طالبان برای این‌که ثابت کند صلح می‌خواهد و در پی حل بحران افغانستان هستند، باید از خشونت و کشتار دست بکشند و آتش‌بس کنند که گفت‌وگوهای مستقیم آغاز شود و در نهایت به صلح بینجامد.
مقام‌های امریکایی و افغان گفتند که در چند روز گذشته قریب به 80 درصد خشونت‌ها در کشور کاهش یافته بود.
چرا طالبان آتش‌بس کردند؟
یکی از نگرانی های اصلی این است که گمان می‌رود طالبان بر جنگ‌جویان خود تسلط ندارند. شماری از آگاهان معقتدند که طالبان برای این‌که این ادعای را غلط ثابت کنند، اعلام آتش‌بس کردند.
سید اکبر آغا، عضو پیشین گروه طالبان در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که اعلام آتش‌بس از سوی طالبان ربطی به حسن نیت برای آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی ندارد و به این هدف انجام شده که طالبان نشان دهد بر فرماندهان نظامی‌اش در میدان جنگ کنترل دارد و یک گروه متحد است: «دولت گفته که طالبان 21 گروه است. اما طالبان ثابت کرد که نظامیان‌شان متحدند.»
طالبان همواره تأکید کرده که این گروه یک تشکل واحد است و بر تمامی فرماندهانش در میدان نبرد کنترل دارد. این گروه آتش‌بس دو سال قبل، کاهش ده‌‌روزه‌ی خشونت پیش از امضای توافق صلح با امریکا و در نهایت آتش‌بس اخیر را مصداق‌های ادعایش می‌داند.
به اعتقاد جعفر مهدوی، آگاه امور سیاسی عمده‌ترین عامل اعلام آتش‌بس از سوی طالبان فشار قدرت‌های خارجی مثل ایالات متحده‌ی امریکا و اتحادیه اروپا بر این گروه بوده است. به گفته‌ی او ایالات متحده‌ی امریکا و اتحادیه اروپا با صدور اعلامیه‌ها و بیانیه‌های متعدد طالبان را تحت فشار قرار دادند که اگر به آتش‌بس کامل حاضر نمی‌شود، دست‌کم به آتش‌بس موقت و کوتاه‌مدت تن دهند تا شک و تردید در مورد این‌که رهبری طالبان بر فرماندهان جنگی‌اش در میدان کنترل ندارد، برطرف شود.
رهایی زندانیان طالبان و در پی آن آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی از مواردی بودند که براساس توافق امریکا با طالبان باید تا دهم ماه مارچ انجام می‌شد، اما این کار تا حالا انجام نشده است. هراس از این وجود داشت که با شدت‌گرفتن خشونت‌ها از سوی طالبان و از این سو اعلام حملات تهاجمی از سوی حکومت افغانستان، پروسه صلحی که به ابتکار امریکا آغاز شده است دوباره شکست بخورد.
آقای مهدوی می‌گوید از آن جهت که توافق‌نامه‌ی که امریکا با طالبان در قطر امضا کرد به نفع این گروه است و برای این‌که این توافق‌نامه لغو یا با خطر مواجه نشود، طالبان تن به آتش‌بس دادند. حدود دو هفته قبل دو رویداد خونین –یکی حمله بر بخش نسایی ولادی شفاخانه صد بستر دشت برچی و دیگری انفجار در مراسم جنازه در ننگرهار‑ روی داد. دولت افغانستان طالبان را عامل اصلی حملات خواند و در واکنش به آن دستور داد که حملات تهاجمی بر طالبان آغاز شود.
به باور آقای مهدوی، عامل دیگری که در اعلام آتش‌بس از سوی طالبان دخیل بوده، فشار افکار عمومی بر طالبان و آغاز عملیات‌های تهاجمی از سوی نیروهای دولتی بوده است.
«تداوم خشونت‌ها پروسه صلح قطر را با خطر مواجه میکرد و در این میان طالبان متضرر می‌شد، زیرا مجموعه‌ی مردم افغانستان، دولت افغانستان و جریان‌های سیاسی مطرح و جامعه جهانی در یک موضع قرار گرفته‌اند و این به ضرر طالبان بود. طالبان با اعلام آتش‌بس، تلاش کرد که جلوی این هم‌سویی را بگیرد یا حد اقل با این اقدام حسن نیت به افکار عمومی نشان دهد تا حکومت وادار شود که دست از عملیات‌های تعرضی بردارد.»
رییس‌جمهور کشور نیز با آغاز حملات تهاجمی نیروهای امنیتی بر طالبان گفته بود حکومت در میدان جنگ به طالبان تفهیم می‌کند که به صلح تن دهند.
محیی‌الدین مهدی، نماینده پیشین مردم بغلان در مجلس نمایندگان می‌گوید فرق نمی‌کند طالبان با چه نیتی اعلام آتش‌بس کرده، مهم این است که این کار خیر است و به سود مردم و دولت افغانستان است. او این روند را فرصت خوبی برای آغاز مذاکرات مستقیم دولت افغانستان با طالبان و برقراری صلح و ثبات در کشور می‌خواند.