• جمعه, 10 حمل 1403
    خبرگزاری افغان ایرکا

تطبیق گام به گام توافقنامه دوحه

اشرف غنی در جرگه مشورتی صلح، بیش از چهل دقیقه سخن گفت، اما آنچه را مهم بود در کمتر از ده دقیقه بیان کرد. اصلی ترین حرف او این بود که طالبان گفته اند اگر 400 زندانی باقی مانده آزاد شوند، گفتگوهای بین الافغانی را تا سه روز دیگر شروع خواهند کرد، و اگر آزاد نشوند به جنگ و خشونت شان ادامه خواهند داد. واضح است که کمتر کسی خواهان ادامه جنگ و خشونت است، و اشتراک کنندگان به احتمال زیاد رای به آزادی زندانیان خواهند داد.

اگر ما به کل روند فعلی صلح و کشمکش های چند ماه گذشته دقت کنیم، متوجه می شویم که توافقنامه ایی که میان طالبان و امریکایی ها در دوحه امضا شد، آهسته و با تاخیر اما گام به گام تطبیق می شود. تا کنون طالبان یک قدم عقب نشینی نکرده اند، اما کابل از یک خط سرخ به خط سرخ دیگر عبور کرده است، و اینک بدون به دست آوردن هیچ امتیاز مشخصی، زیر فشار نظامی و سیاسی/مالی در حال تکمیل کردن اولین تعهد امریکایی ها به طالبان است. گفتگوی بین الافغانی بر اساس خود توافقنامه، گام بعدی است و طالبان چیز جدیدی را نپذیرفته اند. آنها هنوز دولت را "اداره کابل" می خوانند و فقط یکی از چندین طرف درگیر، نه یکی از دو طرف درگیر، آنچنان که غنی و دوستانش می خواستند.

اگر امکان حدس زدن آینده بر اساس تجربه گذشته وجود داشته باشد، شخصا حدس می زنم که امریکایی ها و طالبان، کل توافقنامه دوحه را بر کابل تحمیل خواهند کرد. ممکن است اشرف غنی و دوستانش بتوانند وقت کشی کنند، مدتی پروسه را به درازا بکشند و یا به صورت موقتی در حرکت آن وقفه ایجاد کنند، اما در نهایت تسلیم خواهند شد. تحمیل آن توافقنامه بر کابل، ممکن است دل دشمنان و رقیبان غنی را خوش کند، اما می تواند برای افغانستان، و مخصوصا برای غیر پشتون ها و زنان یک فاجعه واقعی و غیر قابل جبران باشد.

در یکی از یاداشت هایم توضیح دادم که چرا طالبان نمی توانند به زور، سلطه شان را بر کل افغانستان تحمیل کنند. شخصا باور دارم که روند فعلی صلح می تواند به طالبانی شدن جدی افغانستان بیانجامد. یعنی، شخصا چانس پیروزی مطلق نظامی طالبان را کمتر از چانس پیروزی جدی شان در روند صلح می بینم. چرا ؟

به توافقنامه ایی که در حال تطبیق شدن است نگاه کنید. در آن توافقنامه، هیچ خبری از جمهوریت، جامعه مدنی، حقوق زن ، جایگاه اقوام و .... نیست. در آن توافقنامه صریحا از "یک حکومت اسلامی" سخن گفته شده است که یک چیز کاملا گنگ و مبهم است. وقتی شما در روندی که در آن دست بالاتر به پاکستان و طالبان داده شده است، کشورهای منطقه در آن نقش مهمی ندارند، و دولت فعلی در آن حتی به رسمیت شناخته نمی شود، قرار است آن "یک حکومت اسلامی" را تعریف کنید، و بر سر این تعریف بر اساس وزن و قدرت و حمایتی که دارید چانه زنی کنید، واضح است که نتیجه را خواست ها، منافع و بینش کی ها، شکل خواهد داد.

ممکن است غنی و دوستانش، اهداف شخصی و گروپی را هم در جرگه فعلی تعقیب کنند. اما این جرگه تا حدود زیادی به جرگه مهر تایید زدن به توافقنامه دوحه می ماند. کابل دارد در مقابل خواست های پاکستان و زیاده خواهی های عقب مانده ترین نیروهای جامعه افغانستان، زانو می زند. جالب این است که خیلی ها، قبل از غنی زانو زده اند !

عبدالله وطندار

  پربازدید ترین