بررسی علل ناکارآمدی مذاکرات بین الافغانی در دوحه
رئیس پیشین ستاد افغانستان وزارت امور خارجه ایران با بیان اینکه ظواهر نشان میدهد که مذاکرات دوحه بهطور کامل هم بینالافغانی نیست، گفت: باید در مذاکرات بین الافغانی همه گروههای افغانستان حضور داشته باشند و بتوانند در تعیین سرنوشت کشور خود شریک شوند.
محسن پاک آیین با اشاره به اظهارات سخنگوی دولت درخصوص نهایی شدن دستور کار مذاکرات با طالبان و توافق دو طرف دراینباره، خاطرنشان کرد: نفس گفتوگوهای بین الافغانی ایده بسیار خوبی است و نشان میدهد که گروههای مختلف افغانستان به این جمعبندی رسیدهاند که باید با مذاکره و ایجاد تفاهم سعی کنند مشکلات کشور را حل کنند، در سرنوشت کشور سهیم باشند و در نهایت صلح را در افغانستان مستقر کنند.
وی با بیان اینکه اگر این مذاکرات بین الافغانی باشد میتوان به آن امید بست، افزود: اما ظواهر نشان میدهد که این مذاکرات بهطور کامل هم بین الافغانی نیست. در واقع مذاکراتی است میان دولت و مقامات دولتی از یکسو و طالبان از سوی دیگر. گروههای دیگر افغانی که صاحبنظر هستند و مدعی هستند که هم در دوره اشغال افغانستان توسط شوروی و هم در دوره زیادهطلبیهای آمریکا و همزمان حمله طالبان درصحنه بودند، مبارزه کردند و شهید دادند درصحنه این مذاکرات حضور ندارند.
این تحلیلگر مسائل کشور با اشاره به احزاب و گروههای فعال و مجاهد مانند جمعیت اسلامی افغانستان به رهبری صلاحالدین ربانی، حزب اسلامی حکمتیار، حزب مسعود، شیعیان، احزاب آقای اکبری و آقای خلیلی و دیگر گروهها که در این مذاکرات غایب هستند، تأکید کرد: نمیتوانیم بهطور مطلق به این مذاکرات، نام مذاکرات بین الافغانی بگذاریم.
پاک آیین در رابطه با اظهارات یکی از اعضای ارشد هیئت گفتوگو کننده طالبان در خصوص اینکه یا به توافق میرسیم و یا افغانستان را به زور میگیریم، و همچنین امکان تشکیل دولت ائتلافی، گفت: درست است که این دولت قانونی افغانستان است، اما آقای غنی و عبدالله با حدود یکمیلیون رأی و اندکی بیشتر رأی آوردند و بعد از مشاجره، حاکمیت فعلی را بنا کردند. به این معنا که قاطبه مردم افغانستان به حاکمیت و دولت، نگاه ویژه ای دارند.
مردم به خط مشی طالبان چندان باور ندارند
وی گفت: در سوی دیگر این مذاکرات هم طالبان با رفتار دوگانه حضور دارد. آنها هم به دنبال این هستند که اقدامات نظامی خود را ادامه دهند و هم مانند یک گروه سیاسی بهصورت مسالمتآمیز وارد مذاکره شوند؛ بنابراین مردم به این خط مشی طالبان چندان باور ندارند که این گروه آیا گروهی سیاسی است و یا گروهی نظامی.
پاک آیین با اشاره به مداخلات آمریکا در این مذاکرات اضافه کرد: از سوی دیگر ما دخالت آمریکاییها را در این مسئله میبینیم و همیشه این دخالت عامل جلوگیری از استقرار صلح در افغانستان بوده است. قطعاً آمریکاییها دوست جمهوری اسلامی افغانستان و یا دولت اسلامی این کشور نیستند. آنها نه دوست آقای اشرف غنی هستند، علیرغم اینکه او خیلی بیش از روسای جمهور قبلی بر دوستی خود با آمریکا اصرار میورزد و نه دوست طالبان و مردم افغانستان.
وی ادامه داد: امروز هم آمریکاییها گروه داعش را که در حال زوال بود از عراق و سوریه به افغانستان منتقل کردند و درصدد احیای این گروه در این کشور هستند بنابراین دوست مردم افغانستان و آرامش در این کشور نیستند.
این کارشناس مسائل افغانستان با تأکید بر اینکه حضور آقای پمپئو برای کسب امتیاز و دستاوردی برای سیاست خارجی آقای ترامپ است، تصریح کرد: به اذعان همه، حضور او اصل و نفس مذاکرات بین الافغانی را زیر سؤال میبرد. به چه دلیل کشوری که خود و نیروهای ناتو را وارد افغانستان کرد و بعد با ویرانی آن، داعش را هم وارد کرد با ادعای دموکراسی به مذاکرات ورود پیدا میکند یا حداقل ادعای حمایت از آن را دارد.
این مذاکرات ناکارآمد است
پاک آیین با بیان اینکه به نظر میرسد این مذاکرات، مذاکراتی ناکارآمد است گفت: البته درست است که از این بابت که میان دولت و طالبان نهایتاً مذاکراتی انجام شد به کاهش خشونتها کمک میکند، اما مذاکرات بین الافغانی نیست، چراکه باید در مذاکرات بین الافغانی همه گروههای افغانستان حضور داشته باشند و بتوانند در تعیین سرنوشت کشور خود شریک شوند.
وی با اشاره به اهمیت انتخاباتی این مذاکرات برای آمریکا، اضافه کرد: در چنین شرایطی، این مذاکراتی نیست که ما به آینده آن امیدوار باشیم؛ اگرچه نفس آن را مثبت تلقی میکنیم. باید صبر کنیم ببینیم از درون آن چه نتیجهای حاصل خواهد شد.
پاک آیین همچنین با اشاره به بروز خشونتها و انفجار و درگیری در چند ولایت افغانستان همزمان با ادامه روند مذاکرات نیز گفت: یکی از سیاستهای طالبان برای دستیابی به امتیازات بیشتر و حداکثری فعالیت همزمان در بعد سیاسی و نظامی است، بنابراین نمیتوان امیدوار بود که این مذاکرات باعث شود خشونتها در آینده ادامه نیابد. ضمن اینکه یکطرف خشونتها هم آمریکا و داعش است، آنها هم برای انجام عملیات در داخل افغانستان حضور دارند.
وی افزود: با این وضعیت بعید است که خشونتها متوقف شود؛ بنابراین هم آمریکا با کمک داعش و هم داعش به نیابت از آمریکا در افغانستان و هم خود طالبان سعی میکنند خشونتها را ادامه دهند. بهطور طبیعی دولت هم باید در مقابل این خشونتها از طریق نیروهای نظامی خود بجنگد. درنتیجه بعید است بعد از مذاکرات هم این خشونتها پایانی داشته باشد.