مشکلات اقامتی جامعه مهاجر در ایران، تعاملات فرهنگی بین دو طرف را دچار اختلال کرده است
فعالان فرهنگی افغانستانی در جمهوری اسلامی ایران با انتقاد از مشکلات اقامتی در این کشور، تأکید می کنند که رنج جامعه مهاجر افغانستانی از مشکلات اقامتی در ایران، تعاملات فرهنگی شایسته و مطلوب میان دو طرف را تا اندازه زیادی دچار اختلال کرده است.
نخستین نشست از کارگاه طراحی خدمات ویژه مهاجرین افغانستانی عضو کتابخانه‌های عمومی ایران با هدف بررسی نیازهای آموزشی، فرهنگی و اطلاع‌رسانی آنان، روز سه شنبه(14 دلو/ بهمن) در کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران برگزار شد.
در این نشست به میزبانی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی ولایت/ استان تهران، جمعی از مسئولان، ناشران و فعالان فرهنگی افغانستانی و همچنین حضور مجازی کتابداران منتخب و مربیان از ولایت های سمنان، قم، یزد و خراسان رضوی حضور داشتند.
محمد ابراهیم شریعتی، مدیر انتشارات عرفان افغانستان در این نشست، با اظهار اینکه در گذشته شاهد تعاملات فرهنگی قابل توجهی در این حوزه بوده ایم، گفت: واقعیت این است که جامعه مهاجرین افغانستانی پیش از هر چیز از مشکل اقامتی در ایران رنج می برد و همین امر، تعاملات فرهنگی شایسته و مطلوب را تا اندازه زیادی دچار اختلال کرده است.
به گفته وی، تا کنون شاهد بوده ایم که دوستان فعال در حوزه فرهنگ همراهی هایی با مهاجرین افغانستانی در ایران داشته اند، اما تلخی ماجرا این است که هر لحظه ممکن است این همراهی ها در سازمان اتباع بی اثر و نافرجام شود.
بخشی دیگر از این کارگاه با حضور آنلاین محمدکاظم کاظمی شاعر، پژوهشگر، منتقد و فعال فرهنگی از خراسان رضوی همراه بود. این شاعر و پژوهشگر در سخنانی کوتاه گفت: نگاه به جامعه مهاجر در ایران تا سال های زیادی معطوف به مسئله بازگشت مهاجرین بود؛ اما امروز این نگاه به زندگی در ایران معطوف شده است.
به گفته وی، باید این واقعیت را در نظر گرفت که نسل جدید مهاجرین افغانستانی بسیار مستعد و شیفته آگاهی و رشد فرهنگی است. اما از طرف دیگر این واقعیت را هم باید پذیرفت که مسائل مختلف از جمله مسائل زیستی و اقتصادی می تواند فشار مضاعفی برای جامعه مهاجر ایجاد کند. از این منظر توجه و حمایت ویژه ای هم لازم است تا زمینه تعاملات سازنده در جامعه بیشتر فراهم شود.
سرور رجایی، نویسنده و فعال فرهنگی افغانستانی و مسئول خانه ادبیات افغانستان در ایران در بخش بعدی این نشست در سخنانی گفت: واقعیت این است که اگر بتوانیم منابع کتابخوانی درباره افغانستان را تامین کنیم، مهاجرین افغانستانی هم بیشتر به کتابخانه ها جذب خواهند شد. کتاب ها و تالیف های متعددی وجود دارد و البته ضرورت دارد نیاز ما به کتاب های علمی و تخصصی هم مورد توجه قرار بگیرد.
وی افزود، همچنین جا دارد بخشی از توجهمان را هم به توجیه معلمان در رابطه با بچه های افغانستانی اختصاص بدهیم؛ چرا که این بچه ها هم امروز بخشی از این جامعه هستند.
رجایی گفت، باید این پرسش را مطرح کنم که در این چند دهه چند عنوان کتاب برای کودکان و نوجوانان افغانستانی منتشر شده است؟ واقعا تعداد این کتاب ها انگشت شمار است.
وی تأکید کرد: "معتقدم هر نهاد فرهنگی در ایران باید از وجود یک افغانستانی به عنوان همکار بهره ببرد".
حمیدرضا بوالی، فعال فرهنگی از ایران نیز که در ارتباط آنلاین با این کارگاه حضور داشت، در ادامه این نشست بیان کرد: در بحث هویت مفهومی وجود دارد با عنوان " به رسمیت شناخته شدن" و باید بگویم این مفهومی است که تا حدی در ارتباط با جامعه مهاجرین افغانستانی نادیده گرفته شده است. به عقیده من این به رسمیت شناخته شدن می بایست از نهادهای فرهنگی شروع و به نهادهای رسمی منتهی می شده است.
وی ابراز امیدواری کرد که نهاد کتابخانه ها در این زمینه اهتمام ویژه ای به خرج دهد تا مسئله هویتی بچه های افغانستانی دقیق تر و سریع تر به نتیجه برسد. نهاد کتابخانه ها به عنوان نهادی که نسل‌های نو را با فرهنگ و کتاب آشنا می کند، می تواند نقش موثری در این زمینه ایفا کند.
این فعالی فرهنگی تأکید کرد: واقعیت این است که کودکان و نوجوانان افغانستانی از سطح هوشی و توانمندی بالاتر از تصور ما برخوردارند و بر همین اساس این تعاملات می تواند در سطحی فراتر از آنچه در ذهن ما است، برقرار شود.