مارشال دوستم: سیستم فدرالی برای ما مناسب است
جمهوری افغانستان جمهوری تک قومی و دیکتاتوری است و قانون اساسی افغانستان در خدمت و پشتبانی دیکتاتوری است، هیچ شاه دیکتاتور و مستبد و هیچ رژیم نظامی و مبتنی بر اپارتاید به اندازه جمهوری دیکتاتوری افغانستان دیکتاتور نیست، شاید افغانستان یگانه کشور در جهان باشد که در قرن بیست و یکم تمام صلاحیت و منبع قدرت و ثروت زیر نام جمهوری در دست یک نفر است.
افغانستان کشور کثیرالقومی و با تنوع فرهنگها و زبانها است و برای رشد و نگهداری منافع و رسم و رواج اقوام رژیم دیکتاتوری بدترین رژیم برای محو فرهنگ های متنوع است و چه بسا که رژیم های دیکتاتوری باعث نسل کشی و پاکسازی قومی می گردد چون فرد دیکتاتور چنین قدرت و صلاحیت را دارد.
نظام فدرالی مانع محو زبانها، فرهنگ ها و مانع دیکتاتور ها از نسل کشی و حذف اقوام میگردد و قانون اساسی حافظ منافع اقوام و فرهنگ ها میگردد، در افغانستان ساختار سیاسی و قانون اساسی معیوب است و بدون اصلاح آنها دورنمای صلح و همزیستی مسالمت آمیز بین اقوام و فرهنگ ها غیر ممکن به نظر می رسد.
مفکوره تغییر نظام متمرکز دیکتاتوری را سیاست مداران مطرح کرده اند که با جسم و روح خود درد مردم و تبعیض را حس کرده اند پیشقراولان این مفکوره انسانی و شهروندی شاد روان طاهر بدخشی، شاد روان عبدالعی مزاری، آقایان عبدالطیف پدرام و مارشال دوستم هستند، تجارب سیاسی و کار عملی در میان مردم سبب شده است که برای جلوگیری از خلق فاجعه و حفظ جایگاه همه اقوام و فرهنگ ها بهترین گزینه در کشور های که دارای تنوع قومی و فرهنگی است از جمله افغانستان سیستم فدرالی باشد و ایجاد سیستم فدرالی برای هیچ قومی و هیچ فرهنگی در تضاد واقع نمی گردد بلکه باعث رقابت در شکوفایی، ترقی و رشد فرهنگی می گردد.
حسن علی عدالت