خروج آمریکا از افغانستان و چالش های پیشرو؛ تنها راه نجات اتحاد داخلی است

نگاهی به تاریخ حضور نظامی آمریکا در کشورهای منطقه نشان می‌دهد دولتمردان این کشور در هر اقدامی برای ایجاد جنگ و خشونت موفقیت‌های بسیاری داشته‌اند اما برای سازندگی ناتوانند و اکنون افغانستان پس از 20 سال از حضور آمریکا در کشور با چالش‌های زیادی روبروست و تنها راه نجات اتحاد داخلی است.

آگاهان و کارشناسان مسائل سیاسی و نظامی باور دارند که تاریخ مداخلات نظامی و اطلاعاتی آمریکا در کشورهای افغانستان، عراق، لیبی، سوریه و برخی دیگر از کشورهای منطقه بیانگر آن است که آمریکا تنها در ویران کردن دست بالا دارد اما در سازندگی کشور آنها جایی ندارد.

در افغانستان امروز هم زمان که آمریکا زمان بندی خروج بدون قید و شرط را اعلام کرده است، محور بحث‌ها و نشست‌ها نیز با تغییراتی جدی مواجه شده و اکنون بحث برسر این است که در نبود خارجی‌ها چگونه باید دامن جنگ و ناامنی برچیده شود و دوستی و دشمنی آمریکا محک سنجش قرار گرفته است.

«مسعود ترشتوال» استاد دانشگاه و کارشناس امور سیاسی می‌گوید: مقابله با تروریسم هویت سیاست خارجی آمریکا را تشکیل داد و آمریکا مدیون این مفهوم است و همین عنصر توانست پای آمریکا را به منطقه ما باز کند.

وی می افزاید: در همین حال آمریکا در امر مبارزه با تروریسم در منطقه هیچ دستاوردی ندارد و تعریف واضح نیز از تروریسم و انواع آن در دسترس نیست.

ترشتوال بر این باور است که آمریکا با سه هدف مجوز ورود به افغانستان را گرفت که مبارزه با تروریسم در رأس آن قرار داشت و پس از ورود به افغانستان بحث دولت و ملت سازی نیز مطرح گردید.

این کارشناس افزود: زمانی که آمریکا با شعار مبارزه با تروریسم به افغانستان حمله نظامی کرد، دو گروه تروریستی در کشور حضور داشتند اما امروزه تعداد این گروه ها به بیش از 20 گروه می رسد که نشان می دهد آمریکا هیچ دستاوردی در این راستا نداشته است.

به باور این استاد دانشگاه، در بخش دولت سازی، انتخابات که مهمترین عنصر آن است دچار اختلافات و نقائصی شد و قانون اساسی کشور نیز در دو مرحله تعطیل گردید که مفهوم دولت را زیر سوال برد. در بخش ملت سازی نیز ما نه تنها پیشرفت نداشتیم بلکه افغانستان در هیچ برهه‌ای از تاریخ تا این حد شدید دچار بحران قومی و هویتی نبوده است.

وی تصریح می کند: دست بوسی خارجی راه حل نیست و اگر می بود طی 20 سال گذشته افغانستان ساخته می شد و ما امروز مشکلی نداشتم و وضعیت امروز ما بیانگر آن است که نباید امید به خارجی‌ها داشت.

این کارشناس از دولت و طالبان در هر دو جناح خواست، بدانند که جنگ راه حل نیست و طرف ها باید در محور اسلام، دین و افغانستان گردهم آیند و با وحدت کشور را بسازند.

ترشتوال سیاسی کشورمان می گوید: اکنون که آمریکا می رود، مدیریت صلح و جنگ بدست افغانها است و هردو طرف جنگ افغانستان که از همین کشور هستند، با درایت وارد صلح شوند و افغانستان را از این وضعیت نجات دهند و نباید بیش از این سقف خانه را برسرخود خراب کنند.

وی تأکید می کند که فرصت بدست آمده بی نهایت مهم است و باید درست مدیریت شود تا افغانستان بدون حضور خارجی‌ها مسیر پیشرفت خود را باز یابد.

اما آگاهان نظامی درباره توانایی ارتش و نهادهای امنیتی پس از خارجی‌ها باور دارند که تنها در بخش حمایت مالی، تسلیحاتی و سیاسی نیاز به حمایت دارند و ارتش می تواند از افغانستان دفاع کند.

فواد امان معاون سخنگوی وزارت دفاع ملی می گوید: اعلام برنامه خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان خبر تازه ای نیست زیرا این برنامه در توافقنامه آمریکا و طالبان تصریح شده بود و افغانستان آمادگی این را داشت.

امان افزود: بحث‌ها برای خروج نیروهای خارجی حتی از سال 2014 آغاز شد و اکثریت قاطع نیروهای خارجی در آن زمان افغانستان را ترک کردند و برنامه ریزی برای گرفتن مسئولیت جنگی و امنیتی به نیروهای افغان از همان زمان آغاز شده بود.

وی اضافه کرد: اکنون نیروهای افغانستان از نگاه کمی و کیفی در وضعیتی خوبی قرار دارند و آنها می توانند به صورت مستقل در برابر تروریست‌ها بجنگند و از مردم و کشور دفاع کنند.

امان گفت: ارتش افغانستان از خروج نیروهای خارجی هیچ‌ نگرانی ندارند زیرا اکنون نیز 98 درصد عملیات‌ها را آنها برنامه ریزی و اجرایی می کنند و تنها در بخش کمک‌ها به صورت بسیار محدود نیروهای خارجی از آنها حمایت می کرد که اکنون آنهم قطع شده و حملات هوایی نیز به صورت کامل توسط نیروهای ارتش انجام می شود.

سخنگوی وزارت دفاع اما می گوید: نیروهای دولتی تنها به حمایت مالی و فنی آمریکا نیازمند هستند زیرا دولت کابل اکنون از نظر مالی توانایی پشتیبانی این نیروها را ندارد.

ژنرال محمدشریف یفتلی فرمانده سابق ارتش افغانستان از خروج نیروهای خارجی استقبال کردو گفت: این خروج از سال 2014 آغاز شد و امسال تکمیل می شود.

وی افزود: بالاخره نیروهای خارجی باید بروند و هیچ کسی درافغانستان خواهان حضور دایمی آنها نیست و افغانستان را باید مردم، دولت و نهادهای امنیتی و غیرنظامی اداره کنند.

یفتلی اما در باره ادامه جنگ می گوید: ارتش افغانستان با معیارهای ناتو و آمریکا تأسیس شده است و برای پیشبرد جنگ ما به تجهیز و پشتیبانی مالی آنها نیازمندیم و با توجه به پیمان امنیتی کابل- واشنگتن آمریکا مکلف است ارتش افغانستان را حمایت کند.

وی تصریح کرد: وزیر خارجه آمریکا نیز این موضوع را با رهبران دولت افغانستان مطرح کرده و به آنها اطمینان داده است که حمایت مالی، تجهیزاتی و سیاسی از دولت و ارتش افغانستان ادامه خواهد یافت.

اما وی در بخش تروریسم هشدار می دهد که آمریکا تنها به نام القاعده و طالبان به افغانستان حمله نظامی کرد که 20 سال پس از آن ده ها القاعده و طالبان در کشور ابراز وجود کرده و انواع گروه های تروریستی منطقه و جهان در کشور حضور دارند.

یفتلی افزود: هنوزهم عقبه‌های جنگ در بیرون از کشور فعال است و تا زمانی که حامیان بیرونی جنگ افغانستان دست از این کار برندارند، پایان جنگ نیز دشوار است.

امرالله صالح معاون رئیس جمهوری اما می گوید که طالبان با پی بردن به کف سیاست آمریکا دیگر حاضر به گفت وگو و صلح نخواهد شد و موضع گیری روزهای اخیر این گروه در رابطه با نشست صلح ترکیه نشانه چنین وضعیتی است.