پایان اولین دور گفتگوهای بین الافغانی تهران با صدور بیانیه/ جنگ راه حل مساله افغانستان نیست

اولین دور گفتگوهای بین‌الافغانی تهران که به مدت دو روز با حضور هیات‌های دولت و طالبان برگزار شد، با صدور بیانیه‌ای 6 ماده‌ای به پایان رسید. طرف‌های شرکت‌کننده در این گفتگوها ضمن تمجید از نقش جمهوری اسلامی ایران در کمک به صلح افغانستان، با نفی جنگ بر ادامه مذاکرات در آینده نزدیک تاکید کردند.

محمدجواد ظریف؛ وزیر امور خارجه‌ ایران طی سخنانی در نشست پایانی گفتگوهای بین‌الافغانی تهران که (روزهای 16 و 17 سرطان) در محل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه ایران برگزار شد، با تشکر از هر دو هیات که در این نشست، صلح و راحتی و آسودگی مردم افغانستان را اولویت گفتگوهای خود قرار دادند، اظهار داشت: شجاعت در صلح مهمتر از شجاعت در جنگ است؛ زیرا برای صلح باید ایثار و گذشت داشت و از خواسته‌های حداکثری چشم پوشید و به خواسته‌های طرف دیگر توجه کرد خصوصا در این گفتگوها که طرف دیگری وجود ندارد و هر دو طرف برادران هم و در جستجوی صلح و آرامش برای ملت افغانستان هستند.

وزیر امور خارجه ایران در ادامه افزود: ملتی که 40 سال است در رنج و زحمت است، حق دارد که مخالف جنگ باشد.

ظریف افزود: آنچه از شما می‌خواهم این است که از این فرصت استفاده کنید و هرچه زودتر جنگ را در افغانستان پایان دهید و برای مردم افغانستان فرصت توسعه فراهم آورید.

او تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران همیشه آماده است تا به هر صورت که طرفین درگیر مایل باشند، ادامه گفتگوها را تسهیل کند.

گفتنی است که در نشست پایانی گفتگوهای بین‌الافغانی تهران قبل از سخنرانی وزیر خارجه ایران، یونس قانونی به نمایندگی از هیات جمهوریت و عباس استانکزی به نمایندگی از هیات طالبان نظرات خود را درباره نشست تهران بیان داشتند که در اظهارات خود از جمع‌بندی طرف مقابل از گفتگوهای صلح حمایت کردند.

در پایان این نشست دو روزه طرفین، بیانیه‌ای 6 ماده‌ای را صادر کردند که شامل محورهای زیر است:
1. هیات‌های طرفین، از مساعی و حسن نیت جمهوری اسلامی ایران در مورد تأمین صلح در افغانستان و مهمان‌نوازی‌های به عمل‌آمده ابراز امتنان می‌نمایند.

2. هر دو طرف با درک مشترک از خطرات ناشی از ادامه جنگ و صدمه‌ای که از آن متوجه سلامت کشور افغانستان می‌شود، به توافق رسیدند که جنگ راه‌حل مسأله افغانستان نبوده و باید همه تلاش‌ها در جهت رسیدن به راه‌حل سیاسی و صلح‌آمیز جهت‌گیری شوند.

3. گفتگوها در فضای صمیمانه صورت گرفت و همه مسائل به‌صورت مفصل و با صراحت مطرح گردید.

4. هر دو طرف تصمیم گرفتند مواردی را که نیاز به مشورت و توضیح بیشتر دارد، مانند سازوکار گذار از جنگ به صلح دائمی، نظام اسلامی مورد توافق و نحوه دستیابی به آن، طی نشست بعدی که در نزدیک‌ترین فرصت ممکن برگزار خواهد شد، مورد بحث قرار داده و به نتیجه برسند.

5. طرف‌ها، نشست تهران را فرصت و زمینه جدیدی برای تقویت راه‌حل سیاسی معضل افغانستان می‌دانند.

6. هر دو طرف، حملات به خانه‌های مردم، ادارات، مساجد، شفاخانه‌‌هایی را که به قربانی‌شدن مردم می‌انجامد و نیز تخریب مؤسسات عمومی را به‌شدت تقبیح کرده و خواستار مجازات عاملان آن می‌شوند.

گفتگوهای بین‌الافغانی با حضور نمایندگان دولت افغانستان، شخصیت‌های عالی جمهوریت و هیئت عالی سیاسی طالبان صبح روز چهارشنبه 16 سرطان به میزبانی جمهوری اسلامی ایران و با سخنرانی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در تهران افتتاح شد.

وزیر خارجه ایران طی سخنانی در مراسم افتتاحیه این نشست، ضمن اعلام آمادگی ایران برای کمک به روند گفت‌وگوها بین جناح‌های افغانستان به‌منظور حل‌وفصل بحران‌های جاری در افغانستان، بر تعهد جمهوری اسلامی ایران برای کمک به توسعه همه‌جانبه افغانستان پس از برقراری صلح تأکید کرد.

رهبری هیئت جمهوری اسلامی افغانستان در این دور از مذاکرات را «یونس قانونی» معاون ریاست‌جمهوری پیشین کشورمان و رهبری هیئت مذاکراتی گروه طالبان را «عباس استانکزی» معاون دفتر این گروه بر عهده داشتند.

«کریم خرم»، «ارشاد احمدی»، «محمدالله بتاش»، «ظاهر وحدت» و «سلام رحیمی» اعضای هیات سیاسی افغانستان بودند که به رهبری «یونس قانونی» برای حضور در این نشست، از کابل به تهران آمده بودند.

استقبال امریکا از نشست تهران
در همین حال، وزارت خارجه امریکا هم از میزبانی تهران از نمایندگان دولت افغانستان و گروه طالبان استقبال کرده و گفته‌است که همسایه‌های افغانستان باید نقش ‌سازنده‌ای در مورد این کشور داشته باشند.

ند پرایس؛ سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفته‌است: «همسایگان افغانستان باید نقشی سازنده بازی کنند. آنچه ایران می‌خواهد با میزبانی چنین نشستی انجام دهد می‌تواند واقعا سازنده باشد. باید نتیجه را در آینده دید.»

سخنگوی وزارت خارجه امریکا افزوده‌است که اقدام‌های این‌چنینی که از سوی ایران انجام شده، می‌تواند برای آینده افغانستان سازنده باشد.

نشست سه جانبه طالبان- تهران- مسکو
از سوی دیگر، طالبان اعلام کرده‌است که هیات سیاسی این گروه در جریان سفرش به تهران با نمایندگان وزارت‌های خارجه ایران و روسیه در یک نشست سه جانبه درباره امنیت مرزها گفتگو کرده‌است.

طبق اعلام نعیم وردک؛ سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، این نشست روز چهارشنبه (16 سرطان) برگزار شده‌است.

او روشن نکرده که کدام مقامات ایرانی و روسی با نمایندگان طالبان نشست داشته‌اند.

وردک افزوده‌است که در این نشست سه جانبه «درباره سرحدات و سایر موضوعات ذی‌ربط بحث و تبادل نظر شد.»

وزارت‌های خارجه ایران و روسیه هم تاکنون در این زمینه چیزی نگفته‌اند.

نشست تهران در شرایطی برگزار شد که جنگ در افغانستان به صورت کم‌سابقه‌ای تشدید شده و از سوی دیگر، روند دوحه که به ابتکار امریکا ایجاد شده بود نیز عملا به بن بست رسیده‌است. بر این اساس، گفتگوهای تهران، امیدها برای آغاز روزنه ای تازه برای یافتن یک راه حل سیاسی و مسالمت آمیز برای بحران جاری در افغانستان را تقویت کرده‌است.

ناظران می‌گویند که با خروج امریکا و شکست ناتو در افغانستان، ایران به عنوان یک بازیگر مثبت و مؤثر، از این موقعیت منحصر به فرد برخوردار است که همه طرف‌های درگیر را وارد یک روند سازنده سیاسی کند.

محتوای بیانیه پایانی نشست تهران هم نشان می دهد که این روند از سوی هر دوطرف شرکت کننده، استقبال شده و انتظار می رود که با برگزاری نشست های بعدی، پیشرفت های ملموسی در روند صلح و پایان جنگ ایجاد شود.