از روز جهانی دختر در کابل تجلیل شد؛ بسیار از دختران جوان از این روز چیزی نمی دانند
دیروز یازدهم اکتوبر، برابر با روز جهانی فرزند دختر بود. سازمان ملل متحد اخیرن این روز را به هدف جلب توجه جهانیان به شرایط سخت و کمبودهای اجتماعی دختران در سراسر دنیا به نام روز جهانی دختر نامگذاری کرد.
در کابل نیز از این روز گرامیداشت شد. وزارت معارف، وزارت امور زنان، سفارت ناروی در کابل و اداره حمایت از کودکان سازمان ملل متحد یا یونسیف، برای گرامیداشت از روز جهانی دختر، امروز چهارشنبه در کابل برنامه مشترکی را برگزار کردند.
ابراهیم شینواری معین وزارت معارف در این برنامه گفت که قرار است برای اولین بار برنامه استراتیژی و پالیسی وزارت معارف را با همکاری موسسه یونسیف در قبال آموزش و پرورش معیاری و متوازن دختران افغانستان، به ویژه در مناطق دور دست تدوین نماید. به گفته او، این وزارت در نظر دارد، برای عرضهی خدمات آموزش و پرورش برای دخترانی که بدلیلهای مختلف، از جمله نبود معلمان زن از ادامه تحصیل محروم اند، در مدت 5 سال آینده، به تعداد 30000 معلم جدید استخدام کند.
سپوژمی وردگ معین وزارت امور زنان افغانستان، خانم ماری ساکر سفیر ناروی در افغانستان و خانم دینس از مؤسسه یونسیف هر کدام در رابطه به وضعیت آموزشی زنان در جامعه افغانستان و خشونت و تبعیض در برابر زنان صحبت کردند و از ادامه کمکها برای بهبودی وضعیت دختران و زنان در افغانستان اطمینان دادند.
وضعیت دختران در افغانستان
زندگی دختران در افغانستان اما به این سادگی خلاصه نمیشود. دختران در افغانستان در زیر مجموعه زنان افغانستان، با مشکلات بیشماری رو برو اند. در برخی از نقاط افغانستان، هنوزهم به دنیا آمدن دختر، مصیبت و بدبختی در یک خانواده پنداشته میشود. در برخی از مناطق روستایی و حتا در شهرها، با شنیدن این خبر که در خانواده شان یک دختر به دنیا آمده است، ماتم و عزای عمومی میگیرند و با نگاه های طعنه آمیز، مادر او را مقصر می دانند. حتا بدتر از همه اینکه، در خیلی از موارد، خود مادر هم به دلیلی که طفلش دختر است، خرسند نمی شود و طرف دختر تازه به دنیا آمدهاش با نا امیدی می بیند و خود احساس خجالت و شرم میکند.
در این کشور، دختر بعد از تولد، نخست در خانواده اش، ارزش و محبوییت خود را از دست داده و نمی تواند طبق خواسته اش زندگی کند. از کودکی به دختر فهمانده میشود که به خاطر جنسیتاش، با صدای بلند خنده نکند، در راه چیزی نخورد، حرف برادر کوچکتر از خود را گوش کند، همراه پسران گپ نزند و سرش به کارهای خانه گرم باشد. این دختر، در بیرون از خانه هم، وقتی وارد جامعه میشود، درک میکند که به عنوان جنس دوم با آنها برخورد میشود.
در جامعه افغانستان، در کنار سنتی بودن مردم، بی سوادی و فقر سبب تبعیض جنسیتی بین دختران و پسران شده است. چنانچه خانواده های افغانستان با داشتن چندین پسر، احساس غرور و افتخار میکنند. برعکس آنچه که در قبال دختران میاندیشند.
ازدواجهای زودهنگام و قبل از سن یکی از مشکلاتی است که دامنگیر دختران افغانستان است. پدیدهای که ناشی از همان دید اولیه مردان نسبت به زنان ریشه میگیرد و در بیشتر موارد منجر به خشونتهای بی رحمانه با دختران و حتا گاهی منجر به قتل این تازه عروسان خورد سال میشوند.
تغییر وضعیت دختران از دوره طالبان تا اکنون
زنان و دختران در افغانستان روزگار سیاهی را گذرانده اند. بدترین دوره، برای آنان حاکمیت گروه تروریستی طالبان بود. طالبان، مخالف سر سخت دختران و زنان بودند. دختران از انجام دادن خیلی کارها محروم شده و حق تعلیم، پوشش دلخواه، کار و حتی گشت و گذار آزادانه را نداشتند. طالبان با محدود ساختن شرایط زندگی برای دختران، نفرت، کینه و انزجار آنها را در برابر شان برانگیخت. همه دختران دوره طالبان را یک دوره بدبختی برای شان میدانند.
در نظام جدید و بعد از روی کار آمدن حکومت حامد کرزی، برای دختران فرصتهای بهتری فراهم شد. در نظام پس از طالبان، در کنار دیگر کارها، برای دختران هم زمینههای تحصیل و کار برابر شد و بسیاری از دختران توانستند زندگیشان را بدست خود دگرگون سازند. اکنون و با گذشت بیش از یک و نیم دهه از آغاز نظام سیاسی جدید، از حدود نه میلیون کودکی که در مکاتب مصروف آموزش و پرورش هستند، چهل درصد آن را دختران تشکیل میدهند.
اما مشکل هنوز حل نشده است. آمار خشونت با دختران تکان دهنده است. قتلهای ناموسی هنوز جای خود را دارد. دختران به بد داده می شوند. زورمندان در روستاها و حتا در شهرها به دختران تجاوز میکنند و دنیا دنیا قصه های غم انگیز دیگر، گریبان گیر دختران هست. اما در کنار این، تلاش برای رهایی این قشر از این وضعیت نیز وجود دارد.
روز جهانی دختر و دیدگاه مردم
با گرامیداشت از روز جهانی دختر، عده زیادی از پدران، مادران، برادران و دوستان، این روز را به دختران خانواده شان تبریک گفته و با خریداری تحفه و شیرینی، این روز را برای آنان ماندگار ساختند. خبرنگاران هشدار در این روز داخل شهر رفته و با دختران زیادی در مورد زندگی شان صحبت کرده است. شماری از دختران در شهر کابل، حتا خبر نبودند امروز چه روزی است.
اما رویداد تکان دهندهای که برای خبرنگاران هشدار امروز اتفاق افتاده است، صحبت با پدری بوده است که پرستار شفاخانه به خاطر به دنیا آمدن دخترش، به او تسلیت گفته است. حرفی که شاید هیچ وقت فراموش این پدر نشود.
این مرد به هشدار گفته است که: ” پرستار برایم تسلیت گفت و افزود که خیر باشد جوان استی. هنوزم وقت زیاد دارین. مادر طفل هم جوان است . فکر کردم طفل ام مرده متولد گردیده و با ترس حال خانمام را جویا شدم. اما پرستار گفت که طفل تان دختر است و مادر هم حالش خوب است.”
این پدر اکنون عاشق سرسخت دختراناش هست. او می گوید که نام کتاب فروشی اش را به نام دخترش انتخاب کرده است و همچنان دو کتاب را از زندگی روزمره نگین و نگار که دختران او هستند، به نشر رسانده است.
افسانه دختری که در یکی از دانشگاههای خصوصی دانشجو است، از روز دختر اطلاعی نداشت. او گفت که باورش نمیشود در افغانستان روزی را به نام روز دختر گرامی بدارند. افسانه با خنده گفت: ” الان که فهمیدم امروز روز جهانی دختر درافغانستان تجلیل شده است، حس قشنگی دارم و دلم خوش شده است که برای موجودات آسمانی احترام قایل شده اند”.
او ادامه داد که از دولت دست شسته وهیچ توقعی از دولت افغانستان ندارد، تا وضعیت نا امن و نا مناسب را برای دختران خوب بسازد و فقط خود دختران با تلاش شان میتوانند وضعیت را برای خود خوب و امن بسازد.
زینب کریمی دیگر دانشجوی جوان است که در دانشگاه امریکایی درس میخواند. او هم خبر نداشت که چنین روزی در افغانستان وجود دارد و از آن تجلیل میشود. زینب به هشدار گفت:” در جامعه مثل افغانستان این موضوعات تازه رو نما میشود که تاثیرات خیلی خوبی دارد و این تجلیلها در سالهای آینده، شاید بهتر برگزار شود.”
زینب می گوید اکثر دختران از این روز خبر ندارد. دولت در این روز برای دختران باید برنامههای بزرگتر داشته باشد، تا همه دختران از روز جهانی دختر، خبر شوند و برای پیشرفت شان انگیزه بگیرند. این دختر جوان، در مورد چگونگی زندگی دختران میگوید که دختران در هر بخش، پیشرفت چشمگیری داشته اند و هر ساله دختران بیشتر تلاش میکنند در جامعه رشد کنند و به زندگی ایده آل که آرزویش را دارند، برسند.
ثریا دانش آموز در یکی از مکاتب شهر کابل است. او بعد از روشن کردن تلویزیون میفهمد که امروز روز جهانی دختر است. اما او هیچ حسی ندارد. خوشحال باشد یا غمگین. ثریا میگوید: ” تنها با تجلیل کردن روز دختر نمیشود، دختران را خوش حال ساخت. باید کارهای گسترده تری صورت گیرد تا دختران از روز جهانی دختر از اعماق وجودشان خوش شده و این روز را با افتخار تجلیل کنند.”
ثریا از دولت می خواهد تا زمینه تحصیل و آموزش را بیشتر مهیا سازد. او به مواردی چون برگزاری کورسهای آموزشی رانندگی، نمایشگاههای هنریای ویژه دختران، برگزاری کنسرتها برای تقویت روحیه دختران اشاره میکند و خواهان انجام این کارها است.
ثریا به این باور است که راه اندازی اینگونه برنامههای آموزشی و تفریحی برای دختران مفید است و این برنامهها می تواند تغییرات مثبتی را در زندگی دختران به وجود آورد.
اما روی هم رفته همهای دختران یک باور دیگر هم دارند. این که برای تغییر کلی وضعیت در افغانستان تلاش شود. تنها به دختران اهمیت دادن راه حل نیست. باید ذهن ضد زن و ضد دختر در جامعه تغییر کند. این بزرگترین خواست دختران امروز افغانستان به ویژه دختران در شهر کابل است. خواستی که کمی سخت است به این زودی به آن برسند، اما محال هم نیست.
نرگس میرزایی و مرسل دهاتی