استفاده طالبان از جنگ افزار پاکستانی برای ناامنی در خط آهن هرات – خواف

در پی حمله‌ی طالبان بر یکی از پوسته‌های امنیتی خط آهن هرات-خواف در ولسوالی غوریان ولایت هرات، دو سرباز امن و نظم عامه کشته شدند و یک تن دیگر زخم برداشت. طالبان همین چهار روز پیش هم با حمله بر یک پاسگاه امنیتی در روستای «شهرآباد» ولسوالی غوریان، شش سرباز امن و نظم عامه موظف در این پروژه را کشتند و شش تن دیگر را با خودشان بردند. پیش از این هم در ماه گذشته، طالبان با فرش ماین در اطراف مسیر خط آهن، سبب کشته شدن یک سرباز امنیتی و یک مهندس ایرانی شده بودند.

 مهمات جنگی پاکستانی
در همین حال نیروهای امنیتی مستقر در منطقه از وجود تجهیزات پیش‌رفته‌ی نظامی مانند سلاح دوربین‌دار مجهز به دید شب، و نارنجک‌های ساخت کشور پاکستان به دست طالبان خبر می‌دهند.

از حمله‌ی چهار روز قبل طالبان بر پاسگاه امنیتی که وظیفه‌ی تامین امنیت خط آهن هرات-خواف را داشت، ویدیویی به نشر رسیده که حاوی تصاویر دلهره‌آور است.

 در ویدیو دیده می‌شود که پیکرهای شش سرباز کشته شده که هر کدام از قسمت‌های مختلف بدن با گلوله‌ی طالبان نشانه گرفته شده‌اند، روی زمین غرق در خون افتاده‌اند و یک سرباز امن و نظم عامه زنده و سالم به دست طالبان افتاده است. از سرنوشت این سرباز خبری در دست نیست.

هم‌چنان در بخش دیگری از ویدیو، یک سرباز زخمی که روی تختش افتاده است، دیده می‌شود. طالبی که دوربین تصویربرداری به دست دارد، به همراهش دستور می‌دهد که وی را با ضرب گلوله از پای در آورد. در تصویر به وضاحت دیده می‌شود که جنگجوی طالب لوله‌ی تفنگ را به طرف سرباز زخمی نشانه گرفته و سپس چند گلوله به وی شلیک می‌کند تا جان دهد.

شکایت رییس ارکان کندک خط آهن هرات-خواف
سمنوال محمد نعیم، رییس ارکان کندک خط آهن هرات – خواف که مسوولیت محافظت از خط آهن هرات – خواف را دارد، از حضور گسترده‌ی طالبان در اطراف پاسگاه‌های نظامی خبر می‌دهد.

این منصب‌دار نظامی هنگامی که با ما صحبت می‌کرد، گفت که طالبان مجهز با تجهیزات پیش‌رفته‌ی جنگی، هم اکنون اطراف پاسگاهی که وی و همراهانش حضور دارند را محاصره کرده و حتا جریان آب به این منطقه را قطع کرده‌اند.

رییس ارکان کندک خط آهن هرات – خواف می‌افزاید که نیروهایش مهمات کافی ندارند و پاسگاه‌های نیروهای امنیتی داخل دشت‌های وسیع مستقر شده است. وی افزود که با تجهیزات فعلی و کمک نکردن نیروهای امنیتی از مرکز کشور، بعید است که او و سربازانش در مقابل حملات طالبان توان ایستاده‌گی داشته باشند.

سمنوال محمد نعیم با انتقاد از رهبران نظامی کنونی کشور آنان را متهم کرد که از نظام و امور نظامی چیزی سر در نمی‌آورند و جان سربازان برای آن‌ها ارزشی ندارد.

در سوی دیگر اداره‌ی محلی هرات از روی دست گرفتن تدابیر جدید امنیتی برای حفظ امنیت بهتر منطقه خبر می‌دهد.

 وعده‌ی دفتر والی هرات
جیلانی فرهاد، سخنگوی دفتر والی هرات می‌گوید که با توجه به ناامنی‌های اخیر در مسیر خط آهن هرات – خواف در ولسوالی غوریان، شورای نظامی هرات فیصله کرده که برخی تصمیم‌های جدید برای تامین امنیت گرفته شود. او افزود که نتیجه‌ی این تصمیم‌ها در روزهای آینده به مردم خواهد رسید.

با آن که دفتر والی هرات از آغاز برنامه‌ها برای تامین امنیت مسیر خط آهن هرات-خواف خبر می‌دهد اما نماینده‌گان مردم در شورای ولایتی هرات، وجود ناهم‌آهنگی بین نیروهای امنیتی و اداره‌ی محلی هرات را عامل افزایش مشکلات امنیتی اخیر می‌دانند.

وکیل‌احمد کرخی، مسوول کمیته‌ی امنیتی شورای ولایتی هرات به این نظر است که مداخله‌های کشورهای منطقه برای ناامن‌سازی و تاخیر در اجرای پروژه‌های انکشافی در هرات مشهود است. آقای کرخی تأکید می‌کند که با توجه به شدت یافتن ناآرامی‌ها در هرات و به خصوص مسیر خط آهن هرات – خواف، نیاز است که هم‌آهنگی‌های امنیتی بین نیروهای نظامی و دفتر والی هرات بیش‌تر شود.

در همین حال، جواد عمید، از فعالان مدنی در هرات نگاه دیگری به موضوع دارد. از دید وی، تحرکات طالبان در مقطع حساس کنونی به چند دلیل مختلف افزایش چشم‌گیر یافته است. آقای عمید می‌گوید که در بحبوحه‌ی گفت‌وگوهای صلح و انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، طالبان سعی در افزایش تحرکات خود در ولسوالی‌هایی دارند که از نگاه اقتصادی و سیاسی سرنوشت‌ساز است.

وی تصریح می‌کند که تمرکز طالبان بر ولسوالی‌های غربی و شرقی هرات که شاهراه‌های اقتصادی هستند، نشان می‌دهد که رفته‌رفته این گروه دنبال امتیازگیری بیش‌تر از ولایت هرات است. او می‌افزاید که برای مهار طالبان و اجرای برنامه‌های اقتصادی، نیاز است که تجهیزات بیش‌تری به دست‌رس نیروهای امنیتی قرار گیرد و حالت دفاعی این نیروها به حالت تهاجمی تغییر شکل دهد.

ناامنی ریشه‌دار خط آهن هرات-خواف
حمله‌ی اخیر طالبان بر پاسگاه امنیتی در منطقه‌ی «شمع‌تیغ» که به «چاه‌ سرخ» هم معروف است، رخ داد.

«چاه سرخ» نقطه‌ی مرزی بین کشور افغانستان و ایران است. جایی که دقیقاً قطعه‌ی سوم خط آهن هرات-خواف شروع شده و در مسیر 60 کیلومتری به منطقه‌ی «روزنک» در مرکز ولسوالی غوریان، خودش را به قطعه‌ی چهارم وصل می‌کند.

ذبیح‌الله طاهری، آمر بهره‌برداری و مراقبت خط آهن هرات می‌گوید که کار ریل‌گذاری و ساخت دو ایستگاه در این مسیر ختم شده و تا پایان کار،  10 درصد دیگر باقی مانده است.

افزایش تحرکات اخیر طالبان اداره‌ی خط آهن هرات – خواف را هم نگران کرده است. به گفته‌ی آمر این اداره، دلیل ناامنی در مسیر راه هستند و برای تامین امنیت پروژه، نیروهای امنیتی باید بهتر عمل کنند.

امنیت خط آهن هرات – خواف، مسأله‌ی امروز و دیروز نیست. از سال 1396 به این طرف، موضوع تامین امنیت این مسیر برای دولت و مردم مسأله‌ساز شده است.

بر بنیاد گزارش‌ها، بیش‌تر از 20 گروه از جنگ‌جویان طالب در این مسیر فعالیت دارند و هر از گاهی مردم محلی شاهد تحرکات تخریبی این گروه ِمسلح به دهشکه و حتا هاموی، هستند.

پیش‌رفت کار تا کجاست؟
راه‌ آهن هرات – خواف، در قالب چهار قطعه در مجموع به طول 191 کیلومتر تعریف شده که 77 کیلومتر آن داخل ایران و 114 کیلومتر نیز داخل افغانستان قرارگرفته است. افغانستان مسوول ساخت تنها 52 کیلومتر آن است.

بر اساس تفاهم‌نامه‌ی سال 1385 بین ایران و افغانستان، دو قطعه‌ی این خط در داخل ایران و با هزینه‌ی دولت آن کشور ساخته شده، سپس دو قطعه دیگر در خاک افغانستان ساخته خواهد شد که از این میان، یک قطعه توسط کمک‌های بدون بازگشت ایران برای افغانستان و یک قطعه نیز توسط بودجه دولت افغانستان و یا کمک‌های دیگر کشور‌ها به افغانستان، ایجاد می‌شود.

حالا کار ساخت دو قطعه در ایران تمام شده و 90 درصد کار ساخت قطعه‌ی سوم پیش رفته است.

قطعه‌ی چهارم خط آهن هرات- خواف به طول 87 کیلومتر در دو فاز از منطقه‌ی «روزنک» ولسوالی غوریان شروع شده و با عبور از جنوب شهرک صنعتی، به فرودگاه هرات می‌رسد.

آن طور که اداره‌ی خط آهن هرات می‌گوید، طرف ایرانی قول داده بود که تا ماه اسد امسال، ساخت قطعه‌ی سوم را تمام کند. به گفته‌ی آمر این اداره، کار ساخت قطعه‌ی سوم با تأخیر شروع شد و با کندی ادامه یافت و حالا که زمان زیادی به ماه اسد نمانده است، هنوز کار ساخت این قطعه جریان دارد.

اهمیت خط آهن
خط آهن هرات – خواف، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های مشترک ایران و افغانستان است. آن‌گونه که مسوولان دو کشور اعلان کرده‌‍‌اند، افتتاح این خط در افزایش جذب بارهای ترانزیتی و ارتباط با آب‌های آزاد و اروپا مؤثر است و با توجه به موقعیت ویژه افغانستان، بهره‌برداری از این راه‌آهن، در افزایش امنیت منطقه نیز تاثیر بسزایی خواهد داشت.