دو سناریو برای رفتار احتمالی «عبدالله» در برابر اعلام نتایج ابتدایی انتخابات تا رسیدن به مرحله نهایی

پس از اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری، دو سناریو برای رفتار احتمالی عبدالله تا رسیدن به مرحله نهایی متصور است، یکی این که هیچ معامله‌ای با طرف‌های مقابل نشده است و سناریوی محتمل‌تر آنکه در ظاهر اعتراض کند و سپس در قدرت شریک شود.

کمیسیون مستقل انتخابات کشور روز گذشته بالاخره پس از کش‌وقوس‌های فراوان و دو ماه و نیم پس از برگزاری انتخابات، نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کرد که براساس آن محمد اشرف‌غنی توانست با کسب 50/64 درصد آرا به عنوان پیروز مرحله ابتدایی اعلام نتایج معرفی شود.

بلافاصله پس از اعلام نتایج ابتدایی انتخابات، عبدالله عبدالله رقیب اصلی محمداشرف‌غنی که با کسب 39/52 درصد آرا در جایگاه دوم قرار گرفته است اعلام کرد که نتایج اعلام شده را نخواهد پذیرفت و از طرق قانونی برای احقاق حقوقش اقدام خواهد کرد.

جالب این جاست که کمیسیون انتخابات کشور در ابتدا میزان مشارکت را حدود دو میلیون و 700 هزار نفر اعلام کرده بود. بعد از بررسی کمیسیون انتخابات حدود یک میلیون رأی را باطل اعلام کرد که سطح آرای معتبر در انتخابات 1398 ریاست جمهوری یک میلیون و 843 هزار رأی است. در واقع با وجود آن که بیش از 9 میلیون واجد شرایط رأی دادن در افغانستان بودند، تنها حدود 20 درصد مردم در چهارمین انتخابات ریاست جمهوری شرکت کردند.

حالا اتفاقی که اکنون و در دور چهارم انتخابات ریاست‌جمهوری برای عبدالله افتاده دقیقا شبیه آن چیزی است که پیش از این در دوره‌های دوم و سوم انتخابات و در رقابت وی با حامد کرزی و همین محمد اشرف‌غنی رخ داده بود که هر بار با واکنشی متفاوت از سوی عبدالله و حامیانش همراه بود. اکنون نیز عبدالله تا زمان اعلام نتایج نهایی انتخابات فرصت دارد تا به شکلی میدان اعتراضات را در دست بگیرد و در این فاصله بتواند تا حدی خود را در قدرت آینده شریک کند.

او به خوبی می‌داند اعلام نتایج ابتدایی پس از نزدیک به سه ماه معطلی معنایش این است که دست‌های پشت‌پرده انتخابات کشور تصمیم نهایی خود برای رساندن اشرف‌غنی به کرسی قدرت را گرفته‌اند و او راهی جز پذیرش این موضوع ندارد و باید برای ماندن در عرصه سیاسی و تکیه زدن بر بخشی از اریکه قدرت تلاش کند.

اکنون دو سناریو برای رفتار احتمالی عبدالله در برابر اعلام نتایج ابتدایی انتخابات تا رسیدن به مرحله نهایی این روند متصور است:

1- سناریوی اول این است که عبدالله پیش از این هیچ معامله‌ای با طرف مقابل و حامیانش برای به دست گرفتن بخشی از قدرت در حکومت آینده نکرده و اکنون خود را بازنده می‌بیند.
در این حالت باید منتظر واکنش تند وی و تلاش برای برخی اقدامات تند و خشن از سوی حامیانش باشیم. عبدالله در این حالت می‌داند تمام زندگی سیاسی‌اش را خواهد باخت بنابراین خود وارد میدان می‌شود و رهبری تظاهرات کف خیابانی را بر عهده می‌گیرد و به نوعی دست به انتحار سیاسی می‌زند. اما در این بین او با یک مانع جدی روبه‌روست؛ برخی از حامیان جدی و قدرتمند او از جمله عطامحمدنور و جنرال دوستم در هفته‌های گذشته از او فاصله گرفته‌اند و در اعتراضات او را یاری نخواهند کرد که همین موضوع باعث می‌شود قدوقواره اعتراضات عبدالله کوتاه‌تر از قبل شود.

2- سناریوی دوم که محتمل‌تر نیز به نظر می‌رسد این است که حامیان داخلی و خارجی اشرف‌غنی در طول حدود سه ماه گذشته رایزنی‌های خود را با عبدالله عبدالله انجام داده و او را نسبت به پذیرش اعلام نتایج نهایی انتخابات راضی کرده‌اند اما عبدالله در طول این سه ماه مواردی را به عنوان پیش‌شرط رضایتش اعلام کرده که هیچ کدام محقق نشده است که از آن جمله می‌توان به ابطال 300 هزار رای مدنظرش اشاره کرد.

اکنون عبدالله در ظاهر چاره‌ای جز اعتراض ندارد اما جنس این اعتراضات با جنس اعتراضات سناریوی اول متفاوت است. در این سناریو عببدالله چهره‌ای دموکراتیک و مدنی به خود می‌گیرد و مسیر اعتراضات را به سمت‌وسوی اعتراضات قانونی و غیرخیابانی می‌برد. از سوی دیگر در فاصله میان اعلام نتایج ابتدایی و نهایی نیز برخی خواسته‌های او از جمله ابطال بخشی از آرا و اعلام جرم علیه برخی از رهبران کمیسیون انتخابات کشور و حتی محاکمه آن‌ها از سوی حامیان داخلی و خارجی اشرف‌غنی در دستور کار قرار می‌گیرد و عبدالله براساس توافقی که از پیش انجام شده در بخشی از قدرت شریک می‌شود.

در این صورت هم خواسته حامیان خارجی غنی از جمله آمریکا مبنی بر عدم بروز اعتراضات خیابانی برآورده می‌شود، هم حامیان عبدالله احساس می‌کنند به خواسته‌های قانونی‌شان در روند انتخابات رسیده‌اند و هم عبدالله و طرفدارانش در بخشی از قدرت در حکومت آینده شریک می‌شوند. آن‌چه از روند تمام انتخابات‌های افغانستان از زمان حضور آمریکا در کشور برمی‌آید این است که سناریوی دوم به واقعیت نزدیک‌تر است با این حال باید منتظر ماند و دید در صحنه عمل چه اتفاقی رقم می‌خورد.