تشریح نحوه اعطای تابعیت ایرانی به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی

بر اساس لایحه‌ای که به مجلس شورای اسلامی ایران ارسال شده است آئین نامه اعطای تابعیت ایرانی به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی به تصویب هیئت دولت رسیده است. این افراد می‌توانند با مراجعه به استانداری‌ها خود را معرفی کنند تا در خصوص مدارک و تابعیت آن‌ها استعلام گرفته شود. پس از استعلام استانداری‌ها و نتایج استعلام‌ها با مراجعه به دفاتر ثبت احوال برای این افراد شناسنامه و مدارک هویتی صادر خواهد شد.

«قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» با هدف پاسخگویی به مشکلات موجود در خصوص اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی در دوم مهرماه 1398 مجلس شورای اسلامی تصویب و پس از تایید شورای نگهبان ابلاغ شد.

هیات وزیران ایران نیز در مورخ31  اردیبهشت 99 "آیین نامه اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی "را تصویب  کرد که درتاریخ 1398/03/13 ابلاغ گردید.

با توجه به سوالات متقاضیان مفاد قانون و آیین نامه به شرح زیر تشریح می گردد:
 1- برای شروع روند اعلام تابعیت، متقاضی موظف است درخواست کتبی یا الکترونیکی خود را با اطلاعات کامل و ارائه مستندات به اداره کل امور اتباع ومهاجرین خارجی استانداری محل تولد یا اقامت مادر ایرانی ارائه کند در این تقاضانامه نام، نام خانوادگی، شغل، نشانی محل سکونت و محل کار، مشخصات و مدارک تابعیت پدر فرزند و مشخصات سجلی مادر فرزند و اطلاعات قابل ذکر هویتی فرزند بیان می شود.
 
2- هر زن ایرانی که با مرد غیرایرانی ازدواج کرده و در نتیجه این ازدواج، دارای فرزند زیر 18 سال باشد و هر فردی که از مادر ایرانی و پدر غیرایرانی متولد شده و بیش از 18 سال تمام داشته باشد می‌تواند متقاضی اعطای تابعیت باشد.
 
3- اداره کل امور اتباع ومهاجرین خارجی استانداری محل تولد یا اقامت زن ایرانی مدارک هویتی را جهت بررسی و تعیین اصالت مدارک و انجام استعلام مربوطه دریافت می کند، احراز ایرانی بودن مادر، ازدواج وی با مرد غیر ایرانی و تعلق فرزند به مادر و حصول آن از ازدواج مذکور برای اعلام تابعیت فرزند توسط اداره کل امور اتباع ومهاجرین خارجی استانداری ضروری است و ارائه اسناد و دلایل مربوط به این موارد به عهده متقاضی و احراز اصالت این موارد به عهده اداره کل امور اتباع ومهاجرین خارجی استانداری ذیربط است .
 
4- زن ایرانی زنی است که پیش از ولادت فرزند مطابق قوانین و مقررات ایران دارای تابعیت ایرانی باشد و با مرد خارجی ازدواج کرده باشد. ملاک ایرانی بودن مادر اسناد سجلی او است.
 
5-درصورت عدم تایید اصالت مدرک مادر ایرانی توسط ثبت احوال ، وی می‌تواند ظرف یک سال اعتراض خود را به استانداری مربوطه تسلیم کند.
 
6-در صورتی که مادر ایرانی قبل از تولد فرزند خود تابعیت ایرانی نداشته باشد از مزایای این قانون برای فرزند خود بهره مند نخواهد بود.
 
7- فوت مادر، پدر یا فرزند و حجر این افراد یا اقامت فرزند در خارج از کشور ، مانع از درخواست اعلام تابعیت ایرانی برای فرزند نمی باشد.
 
8- در صورت فوت مادر و نرسیدن فرزند به هیجده سالگی، دادستان شهرستان محل اقامت فرزند، پس از انجام تحقیقات و گردآوری مستندات و ادله، درخواست مورد نظر را به اداره کل امور اتباع ومهاجرین خارجی استانداری ارائه می کند.
 
9- صدور و اجرای حکم قطعی طلاق یا فسخ نکاح مانع از رسیدگی به درخواست اعلام تابعیت ایرانی برای فرزندان حاصل از ازدواج منتهی به حکم طلاق نیست.
 
10- تعلق فرزند مشمول این قانون به مادر ایرانی، به موجب گواهی معتبر بیمارستان یا گواهی هریک از مراکز بهداشتی و درمانی ایرانی که فرزند در آن جا متولد شده و در صورت نبودن هریک از این گواهی ها یا تولد طفل در خارج از کشور، به موجب رأی مرجع قضایی (داخلی یا خارجی) احراز می شود.
 
11-برای فرزندان مادر ایرانی که در خارج از ایران متولد شده یا تا زمان تقدیم دادخواست در ایران اقامت نداشته و یا قانونا مقیم ایران نباشندبایستی گواهی ثبت رسمی ازدواج زوجین مطابق مقررات کشور محل تنظیم سند با رعایت مقررات احوال شخصیه ایرانیان ارائه شود.

12- فرزندان بالاتر از هجده سال شمسی که پیش از رسیدن به این سن، سابقه درخواست اعلام تابعیت ایرانی ندارند یا پس از جریان یافتن درخواست مادر، به سن مذکور رسیده‌اند، حق دارند درخواست خود را ارایه یا پیگیری کنند. در صورت جریان یافتن پرونده به درخواست مادر فرزندان یادشده، ادامه پیگیری از طریق خود فرزند صورت می پذیرد. تعیین سن این افراد به عهده استانداری یا مرجع صالح رسیدگی است و این مراجع می‌توانند هرگونه تحقیق لازم، از قبیل اخذنظر پزشکی قانونی را انجام دهند.
 
13- ملاک ازدواج شرعی مادر ایرانی با پدر خارجی فرزند مشمول این قانون، عقدنامه رسمی یا هر سند معتبر قانونی مبنی بر وقوع نکاح یا صدور رای قضایی (داخلی یا خارجی) مبنی بر وجود رابطه زوجیت آنها است.
 
14- استانداری پس از تایید موارد فوق موظف است وجود یا فقدان مشکل امنیتی را از مرجع امنیتی استعلام کند مرجع امنیتی باید حداکثر ظرف 3 ماه نظر خود را جهت اعلام تابعیت ایرانی صریحا به استانداری اعلام کند.
 
 15- صدور پروانه اقامت برای پدر غیرایرانیِ فرد مشمول قانون در صورت نداشتن مشکل امنیتی، مشروط به تأیید و اعلام تابعیت ایرانی فرزند و درخواست کتبی وی برای اقامت در ایران، براساس قوانین و مقررات مربوط صورت می‌گیرد.
 
16-در صورتی که پدر غیرایرانی به موجب این قانون اجازه اقامت اخذ کند و پس از آن از زن ایرانی به واسطه صدور حکم طلاق یا فسخ نکاح یا هر طریقی که موجب مفارقت می‌شود، جدا شود، اقامتی که بدین جهت تحصیل کرده، لغو می‌شود.
 
17- متقاضی خارج از کشور بایستی جهت ارائه درخواست تابعیت و تشکیل پرونده به نمایندگی سیاسی و کنسولی جمهوری اسلامی ایران در کشور محل سکونت مادر ایرانی مراجعه کند احراز اصالت مدارک ارائه شده از جمله اسناد مربوط به مادر ایرانی، ازدواج وی با مرد غیر ایرانی و تعلق فرزند به مادر به عهده نمایندگی مذکور خواهد بود.
 
18- فرزند موضوع این قانون و آیین نامه پس از طی روند مقرر در آیین نامه و از زمان تایید تابعیت ایرانی آنان از حقوق و تکالیف اتباع ایران برخوردار خواهد بود.
 
19- درخواست هایی که قبل از تاریخ لازم الاجرا شدن آیین نامه برای اعلام تابعیت فرزندان موضوع قانون ارائه شده اند پس از رفع نقص احتمالی و انطباق با شرایط آیین نامه مورد رسیدگی قرار می گیرند.
 
20- اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی حاصل از ازدواج صورت گرفته با مردان خارجی از تاریخ 1398/08/05 (زمان لازم الاجرا شدن قانون) تا 1399/03/19 (زمان انتشار آیین نامه در روزنامه رسمی) موکول به ارائه عقدنامه رسمی یا حکم قطعی مراجع قضایی مبنی بر احراز وقوع نکاح شرعی است.
 
21- اعطای تابعیت به فرزندان ایرانی حاصل از ازدواج های صورت گرفته با مردان خارجی از تاریخ 1399/03/20  به بعد، موکول به ثبت ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی (صدور پروانه زناشویی برای زن ایرانی و ثبت ازدواج زن ایرانی بامرد خارجی) است.
 
22- در صورت عدم موافقت با اعطای تابعیت از سوی مراجع امنیتی ، متقاضی می تواند ظرف مدت یک سال از ابلاغ تصمیم به نظریه مرجع مذکور از طریق استانداری اعتراض نماید. در صورتی که پس از اعتراض متقاضی، عدم موافقت با اعطای تابعیت مجددا از سوی مراجع امنیتی اعلام شود متقاضی می تواند ظرف مدت یک سال از ابلاغ تصمیم ، به نظریه مرجع مذکور ، از طریق استانداری اعتراض نماید.اعتراض متقاضی در این مرحله از سوی استانداری برای طرح در کمیسیون تابعیت به وزارت کشور ارسال تا پس از بررسی مجدد نتیجه به متقاضی اعلام شود .تصمیم ابلاغی در این مرحله قطعی است.
 
23- در صورت احراز تقلب یا رفتار غیرقانونی شخص یا اشخاص در ارایه دلایل و مستندات به منظور استفاده از مزایای قانون، استانداری حسب مورد، ضمن توقف یا پایان دادن به رسیدگی خود، بر اساس احکام قانونی مربوط، علیه اشخاص مذکور طرح دعوا می کند. در این صورت، مرجع قضایی صالح ، حسب مورد براساس قوانین حاکم بر رفتار مرتکب یا مرتکبان، آنها را مجازات می کند. در صورتی که اعلام تابعیت فرزند ناشی از ازدواج زن ایرانی با مرد غیر ایرانی بر اساس اسناد یا دلایل خلاف واقع یا نامعتبر صورت گرفته باشد، تابعیت اعلامی و اسناد صادرشده بر اساس آن، با تصمیم استانداری مربوط، ملغی اعلام و مراتب به اشخاص مرتبط ابلاغ می شود. در صورت بی تأثیر بودن رفتار مذکور در اعلام تابعیت، رسیدگی به درخواست تا اتخاذ تصمیم نهایی در استانداری براساس مقررات این آیین‌نامه ادامه می یابد.

روابط عمومی اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی
 استانداری اصفهان