ادامه حملات هدف مند در غرب کابل؛ طرح امنیتی نهایی نشده است
غرب کابل بار دیگر روز شنبه، بیستودوم جوزا، شاهد حملات هدفمند بر غیرنظامیان بود. این انفجار دو موتر مسافربری نوع تونس را در نواحی ششم و سیزدهم هدف قرار داد که در نتیجه آن دستکم هفت غیرنظامی جان باختند و شش تن دیگر زخمی شدند. ادامه این حملات بر منطقه غرب کابل بار دیگر با موجی از واکنشها روبهرو شده است. شماری، این حملات بر یک منطقه خاص را که اکثر باشندهگان آن را هزارهها تشکیل میدهند، نگرانکننده و «نسلکشی» عنوان میکنند. آنان حکومت را به ناکامی در تأمین امنیتشان متهم میکنند و از مردم این منطقه میخواهند که امنیتشان را خودشان تأمین کنند. این در حالی است که حکومت بعد از حمله بر مکتب سیدالشهدا، طرح امنیتی غرب کابل را روی دست گرفته است. هرچند این طرح بیست روز پیش تهیه و به شورای امنیت ملی سپرده شده، اما تاکنون نهایی نشده است. مسوولیت تهیه این طرح را سرور دانش، معاون دوم رییس جمهور، برعهده داشت. اکنون منابع در دفتر دانش میگویند که برخی از بخشهای عاجل این طرح که شامل ایجاد کمربند توسط اردو و پولیس و ایجاد گزمههای سیار است، در حال عملی شدن است. به گفته این منابع، سایر بخشهای این طرح زمانبر است، اما به زودی روی آن بحث خواهد شد.
در جریان یک ماه اخیر، غرب کابل به ویژه ناحیههای ششم و سیزدهم با موجی از حملات انفجاری و انتحاری روبهرو بوده است. تنها در جریان ماه جوزا دستکم شش حمله بر موترهای مسافربری صورت گرفته است. در یازدهم جوزا، دو موتر مسافربری نوع کاستر در ساحه «گولایی دواخانه» از مربوطات ناحیه سوم شهر کابل هدف انفجار ماین قرار گرفت. در آن انفجارها ده تن کشته و 13 تن دیگر زخمی شدند. درست یک روز پس از این انفجارها، دو موتر مسافربری نوع «تونس» در ناحیه ششم غرب کابل هدف انفجار ماین قرار گرفت. در آن انفجارها نیز نُه تن به شمول یک خبرنگار زن کشته و نُه تن دیگر زخمی شدند. دیروز نیز دو موتر مسافربری در ناحیه ششم و ناحیه سیزدهم هدف انفجار ماین قرار گرفت که در نتیجه آن هفت غیرنظامی کشته و شش تن دیگر زخمی شدند. یک ماه پیش نیز غرب کابل شاهد انفجاری خونین بود. در هژدهم ماه ثور سال جاری مکتب سیدالشهدا مورد حمله انفجاری قرار گرفت. در آن حمله دستکم 100 دانشآموز دختر کشته و بیش از 240 تن دیگر زخمی شدند. این انفجارهای پیهم باشندهگان غرب کابل را شوکه کرده است.
باشندهگان این منطقه با ابراز نگرانی از این حملات پیهم، حکومت را به بیپروایی و ناتوانی در تأمین امنیتشان متهم میکنند و از مردم میخواهند که خودشان دست به کار شوند و امنیتشان را تأمین کنند. خادمحسین کریمی، روزنامهنگار و از باشندهگان غرب کابل، در واکنش به انفجارهای پیهم دیروز در صفحه فیسبوکش نوشته است: «هزارهها به صورت گسترده و سیستماتیک به خصوص در غرب پایتخت زیر حملات مرگبار قرار گرفتهاند. هر هزاره در هرجا فارغ از نوع شغل و سنش، هدف حمله است. حکومت مسوول تأمین امنیت شهروندان است، اما در تأمین امنیت هزارهها هم ناتوان است و هم اراده و پاسخگویی کافی برای عمل به این مسوولیت ذاتیاش را ندارد. بنابراین هزارهها باید در کنار دیگر اقداماتی که در برابر این نسلکُشی خونین و بیرحمانه میکنند/میتوانند، به دفاع خودی روی آورند.» او خاطرنشان کرده است که هیچ حکومتی نمیتواند حق دفاع را از شهروندانی که در معرض حملات سیستماتیک و گسترده قرار دارند، سلب کند.
رحیم فروزش، باشنده دیگر غرب کابل، گفت که حکومت در قبال حملات پیهم و هدفمند اخیر، خاموشی اختیار کرده و هیچ پلان و طرحی برای تأمین امنیت این منطقه ندارد. این باشنده غرب کابل تصریح کرد که از یک ماه به این سو این ششمین حمله بر موترهای مسافربری است. او گفت: «نهادهای امنیتی باید پاسخ بگویند که چگونه با وجود ایستهای بازرسی، مواد انفجاری را وارد شهر کابل میکنند و همواره غرب کابل را هدف قرار میدهند. ما تا به کی بر سر گلم غم بنشینیم. چرا حکومت هیچ توجهی نمیکند؟ مسوولیت نهادهای امنیتی دقیقاً چیست؟»
رحیم فروزش از مردم خواست که خود دستبهکار شوند و امنیتشان را تأمین کنند. به باور او، حکومت به ویژه نهادهای امنیتی در تأمین امنیت چندان موفق نبودهاند. فروزش افزود که به جای «شکوه و گلایه» خود مردم در تأمین امنیت سهیم شوند تا از حملات هدفمند نجات یابند. او تصریح کرد که سهیم شدن مردم در تأمین امنیت، نتیجهبخش است؛ زیرا به گفته او از زمانی که امنیت مساجد و تکیهخانهها توسط مردم تأمین میشود، هیچ انفجار و حملهای صورت نگرفته است.
این در حالی است که حکومت طرح تأمین امنیت غرب کابل را روی دست دارد. محمداشرف غنی، رییس جمهور کشور، پس از حمله بر مکتب سیدالشهدا، به سرور دانش وظیفه سپرد تا طرح جامع را برای تأمین امنیت غرب کابل تهیه کند. آقای دانش این طرح را در مشورت با نمایندهگان مردم، شورای علما، وکیلان گذر، اعضای شورای ولایتی، مردم و نهادهای امنیتی تهیه کرد و در پنجم جوزا به رییس جمهور سپرد. اکنون که نزدیک به بیست روز از ارایه این طرح به رییس جمهور زمان گذشته، این طرح نهایی نشده است. محمد هدایت، رییس مطبوعات و روابط عامه معاونت دوم ریاست جمهوری، گفت که طرح امنیتی غرب کابل و طرح انکشافی و توسعهای این ساحه در هفته گذشته مورد بحث قرار گرفته بود، اما بیشتر روی بخش توسعهای متمرکز بوده است. به گفته او، رییس جمهور در کنار طرح امنیتی به اداره عملیاتی و اداره انکشاف ملی وظیفه سپرده بود که تا پنجشنبه هفته گذشته، طرح جامع را برای توسعه و انکشاف غرب کابل تهیه کنند.
او گفت که طرح انکشاف و توسعه غرب کابل تهیه و به ریاست جمهوری سپرده شده است. با این حال آقای هدایت گفت که قرار بود هفته گذشته، رییس جمهور در نشستی با حضور نهادهای امنیتی روی طرح امنیتی غرب کابل بحث کند؛ اما به دلیل شیوع ویروس کرونا و شدت گرفتن جنگ در ولایات، این نشست برگزار نشده است. با این حال رییس مطبوعات و روابط عامه معاونت دوم ریاست جمهوری بیان کرد که رییس جمهور به عملی شدن بخشهای عاجل طرح هدایت داده است. به گفته او بخش عاجل طرح که شامل «گزمههای سیار و افراز کمربند از سوی پولیس و اردوی ملی» است، در حال عملی شدن است.
هدایت افزود که در آینده نزدیک روی طرح امنیتی غرب کابل بحث خواهد شد. از سوی دیگر او تطبیق سایر بخشهای طرح که «دخیل ساختن مردم در تأمین امنیت و اضافه کردن تشکیلات پولیس و امنیت ملی» است را زمانبر توصیف کرد. گفتنی است که در طرح امنیتی غرب کابل مواردی چون اضافه شدن تشکیلات پولیس و امنیت ملی، دخیل ساختن مردم در تأمین امنیت و ایجاد پوستههای جدید در اطراف غرب کابل شامل است.
با اینهمه ادامه حملات انفجاری، انتحاری و تهاجمی بر غرب کابل انتقادات زیادی را به همراه داشته است. شهروندان کشور و برخی از چهرههای سیاسی از جمله محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان و مشاور رییس جمهور، حملات هدفمند بر منطقه غرب کابل که عمدتاً هزارهنشین است را جنایت بشری و «نسلکشی» خواندهاند. همچنان پیشتر شماری از شهروندان کشور با راهاندازی هشتگ «#StopHazaraGenocide»یا نسلکشی هزارهها را متوقف کنید، از جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری خواستار توقف کشتار سیستماتیک هزارهها شده بودند. آنان از این نهادها خواسته بودند که کشتار هزارهها را در افغانستان به عنوان «نسلکشی» به رسیمت بشناسند.
گفتنی است که اخیراً کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز حملات هدفمند بر هزارهها و شیعههای افغانستان را مصداق بارزی از نسلکشی خوانده، گفته که هزارهها در معرض نسلکشی قرار دارند و از نهادهای حقوق بشری بینالمللی خواستار بررسی این کشتار هدفمند شده است. در حکومت اما به جز سرور دانش و محمد محقق که متعلق به قوم هزارهاند و این حملات را نسلکشی خواندهاند، دیگران در مورد اینکه آیا حملات هدفمند بر غرب کابل مصداق نسلکشی است یا نه، سکوت کردهاند.