• جمعه, 10 حمل 1403
    خبرگزاری افغان ایرکا

آیین افتتاحیه دبیرخانه تدوین یادنامه مرجع فقید آیت الله العظمی محقق کابلی(ره) در قم برگزار شد

آیین افتتاحیه دبیرخانه تدوین یادنامه مرجع فقید آیت الله العظمی محقق کابلی(ره) در قم برگزار شد

آیین افتتاحیه‌ی دبیرخانه‌ی تدوین یادنامه‌ و همایش بین المللی مرجع فقید حضرت آیت‌الله العظمی محقق کابلی(ره) شامگاه روز سه شنبه (8 سرطان 1400) بعد از نماز مغرب و عشاء در  دفتر مرکزی مرجع فقید زیر نظر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی فاضلی بهسودی با حضور علما و فرهیختگان و پژوهشگران و نویسندگان برگزار شد.

این همایش با تلاوت زیبای صادق رحیمی قاری بین المللی قرآن کریم آغاز و با اجرای دکتر حبیب الله احسانی ادامه یافت.

حجت الاسلام دکتر حسن زاده با استناد به حدیثی از امام صادق(ع) که می فرماید: من وقر عالما فقد وقر ربه گفت: تجلیل از علما و‌ مراجع تقلید بنفسه یک وظیفه دینی است. وی همچنین بیان داشت: برگزاری این همایش و تدوین یادنامه مرحع عالیقدر فقید مورد توصیه و تأکید آیت الله العظمی فاضلی بهسودی بود.

حسن زاده به تاثیرگزاری شخصیت آیت الله محقق به جامعه هزاره و شیعه اشاره کرد و گفت: جامعه هزاره و شیعه افغانستان پس از سالها محرومیت و فشارها و بی عدالتی ها خودباوری و اعتماد به نفس خود را از دست داده بودند و باور نمی کردند که آنها هم مثل دیگران به مدارج عالی علمی و مذهبی می رسند. اما آیت الله کابلی با اعلام مرجعیت خویش بار دیگر روحیه خودباوری را به ارمغان آورد و بر پیکر خسته ی جامعه هزاره و شیعه رمق تازه ای بخشید. پس از مرجعیت ایشان بود که از میان این جامعه ی محروم مراجع تقلید دیگری از جمله شاگرد ایشان آیت الله العظمی فاضلی بهسودی قامت راست کردند و مسؤولیت دینی مرجعیت را بر عهده گرفتند.

عضو دبیرخانه این همایش در بخش دیگر از صحبتش گفت: آیت الله کابلی علاوه بر تصدی مسؤولیت مرجعیتی دینی در زمینه ی بناهای عام المنفعه و دینی و فرهنگی نیز اهتمام خاصی داشت و ازین رو با هدایت ایشان حوزه های علمیه، مساجد و حسینیه ها و کتابخانه های بسیاری تأسیس شد. همچنین برای اولین بار نماز جمعه توسط ایشان در جامعه هزاره و شیعه برگزار شد.

حسن زاده از علما و پژوهشگران حوزه و دانشگاه خواست که در تدوین یادنامه ی حضرت آیت الله العظمی با آثار علمی و تحلیلی خود پیرامون شخصیت علمی و کارنامه عملی ایشان در قبال آن مرجع فقید ادای دین کنند.

وی همچنین گفت: طرح تدوین یادنامه ی آن مرجع فقید در سه جلد تنظیم گردیده که شامل بخش های مختلف زندگینامه، تحصیلات، جهاد و مقاومت، دوران مرجعیت، آرا و آثار علمی، خدمات اجتماعی و عام المنفعه، شخصیت اخلاقی، معنوی و عبادی ایشان می باشد. جلد سوم این یادنامه به مصاحبه با علما و شخصیت ها درباره شخصیت آیت الله کابلی و همچنین شامل بخش های ادبی مثل شعر، خاطره و دلنوشته اختصاص یافته است.

دکتر عبدالمجید ناصری در این مراسم سخنرانی کرد و در خصوص ضرورت تدوین یادنامه گفت: مراجع تقلید مصداق بارز ورثه الانبیا می باشند. لذا، تجلیل از مرجعیت یک وظیفه دینی است و تجلیل از مرجعیت به معنای تجلیل از مکتب و ارزش هاست. مرجعیت اسوه است و لازم است که شخصیت مرجع عالیقدر فقید در جامعه منعکس شود.

دکتر ناصری با استناد به اینکه شخصیت مرجع عالیقدر فقید در ابعاد مختلف تعلیم و تربیت، جهاد و مقاومت و فعالیت ها و خدمات ایشان اسوه و الگو هست، تدوین این یادنامه را بسیار ضروری و حایز اهمیت دانست.

از دیگر ضرورت های تدوین این یادنامه، تحقیق و ثبت تاریخ حوزه های علمیه در حوزه خراسان است. تدوین این یادنامه یعنی ثبت تاریخ حوزه های علمیه در گذشته و امروز است.

ایشان تاریخ و تأسیس حوزه های علمیه خراسان تاریخی را به امام رضا(ع) منسوب دانست و گفت: حوزه علمیه خراسان تاریخی با حضور امام رضا(ع) در مرو و طوس تأسیس شده است. حوزه علمیه ی خراسان بسیار پربار و با برکت بوده است، چنانکه نخستین تفسیر در قلمرو زبان فارسی تفسیر عیاشی است در این حوزه نوشته شده است. شیخ صدوق من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه را در بلخ نوشت. شیخ الطائفه شیخ طوسی از همین حوزه سر برآورد.

این استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگر از صحبت هایش افزود: اگر از منظر تاریخ معاصر هم بررسی کنیم، خواهیم دانست که تدوین این یادنامه یعنی ثبت بخش بزرگی از تاریخ و‌ تحولات معاصر افغانستان به خصوص جامعه هزاره است. اهمیت این یادنامه با گذشت زمان بیشتر درک می شود.

ایشان در بخش پایانی سخنانش به ویژگیهای علمی که بایسته است در تدوین یادنامه مد نظر قرار گیرد پرداخت و اظهار داشت: یک اثر علمی باید تحقیقی، دقیق و به دور از‌ گزافه گویی نوشته شود، زیرا اگر چنین نشود، از ارزش و اعتبار علمی اثر می کاهد. دومین ویژگی این یادنامه جامعیت لازم و پرداختن متعادل بخش های مختلف آن است، مثلا این طور نباشد که بخش علمی آن خیلی پرداخته شود و به بخش جهاد و مقاومت عدالتخواهی آن بسیار اندک مورد بررسی قرار بگیرد.
به طور‌کلی باید گفت که در این یادنامه سه موضوع «شخصیت»، «کارنامه» و «زمانه» مرجع فقید به طور دقیق مورد موشکافی قرار بگیرد.

آیت الله العظمی فاضلی بهسودی به ایراد سخن پرداخت و گفت: در اسلام خواندن، قلم، نوشتن و تعلیم و تعلم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. زمانی می توان به این اهمیت پی برد که بدانیم اولین آیه قرآن کریم إقرء باسم ربک الذی خلق است. در قرآن یک سوره به نام قلم نامگذاری شده و خداوند در آن به قلم و آنچه که می نویسد سوگند خورده است. سوگند خداوند به قلم بیانگر اهمیت و ارزش بسیار بالای آن است. باید توجه کرد که اصل، محتوای قلم یعنی آنچه که می نویسد می باشد و ارزش قلم به تبع محتوا می باشد نه مستقل، زیرا قلم صرفا یک وسیله است. لذا اصل محتوا یعنی آن چیزی است که به قلم نوشته می شود.

آیت الله فاضلی شخصیت علمی آیت الله محقق را ممتاز و برجسته دانست و گفت: آیت الله العظمی محقق کابلی در حوزه کهن نجف که شخصیت های برجسته علمی شیعه در آن زمان حضور داشت، کتاب تحریرالعروه را در 9 جلد می نویسد. شخصیتی مثل آیت الله خویی در تقریظ خود بر این کتاب، مرجع فقید را «رکن الاسلام» و «علامه» خطاب می‌کند. تعبیرات مرجع تقلید تعبیرات تعارفی و بی پشتوانه نیست. آنها در استفاده از کلمات و تعبیرات نهایت دقت را به کار می گیرند. آیت الله خویی تصریح و تأکید می‌کند که شیخ قربانعلی محقق کابلی در درس های فقه و اصول ما حضور یافته که همراه با تفهم، تعمق، تحقیق و تدقیق علمی بوده است. متاسفانه، همه جلدهای این کتاب در دسترس نیست و‌چندین جلد آن در دوره جهاد از بین رفته و گم شده است.

ایشان در توصیه به نویسندگان یادنامه توصیه کرد که در‌ نگارش مقالات و آثار علمی همواره جانب انصاف و اعتدال را باید رعایت و از افراط و تفریط پرهیز کرد؛ زیرا که افراط در پژوهش مصداق دروغ است و تفریط مصداق ضایع کردن حق دیگران و نمونه ای از حسد است.

ایشان در خصوص اهمیت و ضرورت یادنامه تصریح کرد: درگذشه چون درباره شخصیت های ما چندان کار نشده بود، مردم و علمای ما از شخصیت های خود با شک و تردید نام می بردند و نمی شناختند. در حالی که بنا به فرمایش حضرت آیت الله جوادی آملی حوزه های علمیه شیعه هرچه دارد از افغانستان دارد. نمونه اش صاحب کفایه آخوند خراسانی که آیت الله جوادی به صراحت از ایشان در یک همایش بزرگ علمی نام می برد.

باید علما و شخصیت های خود را معرفی کنیم، یادبود بگیریم، یادنامه چاپ کنیم، تجلیل کنیم. باید نمادها و تابلوهایی را در شهرها برای معرفی شخصیت های خود بسازیم تا شناخته شوند.

الان قبر ابوریحان بیرونی با قبر یک انسان عادی در غزنی هیچ فرقی ندارد. این کار پسندیده نیست، باید شخصیت های علمی تجلیل شود.

ایشان در ادامه افزود: در یادنامه باید نوآوری های علمی آیت الله محقق مورد بررسی جدی قرار بگیرد. ایشان نوآوری های علمی بسیاری داشت.

یکی از نوآوری های فقهی ایشان دیدگاه تغییر سن بلوغ دختران از 9 سال به 13 سالگی بود. عده ی محدودی از علما گرچه به این موضوع پرداخته بودند اما دلایل و استدلال کافی نیاورده بودند، اما ایشان با دلایل کافی در این موضوع فتوا داد و مقلدین هم از ایشان در این مسئله تقلید داشتند.

آیت الله فاضلی از فداکاری و تلاشهای آیت الله شیخ محمد عیسی محقق خراسانی یاد کرد و گفت: ایشان یکی از کسانی است که در خودباوری مردم و علمای افغانستان نقش مؤثری داشت و پس از مرجعیت آیت الله محقق با آن قدرت خطابه اش در ایران و پاکستان به تبلیغ از مرجعیت آیت الله محقق کابلی پرداخت. تلاش های خراسانی زمینه ساز ظهور مرجعیت در میان مردم شیعه افغانستان شد.
یکی از کارهای ایشان که در راستای خودباوری مردم هزاره و شیعه صورت گرفت همین کتاب المؤلفون الافغانیون است که در ظرف 20 روز نوشته بود.

در پایان آیت الله فیاض دقایقی به ایراد سخن پرداخت و با استناد به حدیث امام صادق(ع) که می فرماید: علماء شیعتنا مرابطون فی الثغر گفت: علما مرزداران دین و مذهب هستند. تا زمانی که مرجعیت باشد، کسی مردم هزاره و شیعه را نمی تواند در افغانستان نابود کند، چنانکه مرجعیت آیت الله محقق کابلی جانه تازه ای به مردم ما بخشید.
وی همچنین افزود: اگر بخواهیم یادنامه یک کار جامع و پخته باشد، باید همه اصحاب قلم تشریک مساعی کنند. اگر نویسنده یادنامه یک نفر باشد، معلوم است که کار فرد از جامعیت لازم برخوردار نخواهد بود. محتوای این یادنامه باید خوب تحلیل، تجزیه و تفسیر شود و سپس باید ترجمه شود. طوری پخته باشد که دیگر پس از چاپ مورد هجوم انتقادات و اشکالات قرار نگیرد.
این مراسم با دعای آیت الله فیاض غزنوی پایان یافت.













  پربازدید ترین